Gafurov adaxam anvarovich

Siydik chikarish yo‗llari tug‗ma nuqsonlarini
Tekshirish va kasalliklarni aniqlash usullari 
Bolalarda siydik chiqarish yo‗llari kasalliklari nisbatan tez-tez uchraydi.
Bolalarda siydik chiqarish yo‗llari kasalliklariga oid mahlumotlarni ota-
onalardan surishtirib bilishga to‗g‗ri keladi. Biroq, bu mahlumotlarning to‗liq 
bo‗lmasligi tabiiy. Shu sababli, tashxis qo‗yishda kasallik manzarasiga, 
laboratoriya, rentgen-radiologik va funktsional tekshirish natijalariga katta 
ahamiyat berish lozim. 
Instrumental va laboratoriya tekshirish usullari ancha bo‗lib, ayrimlari 
o‗sayotgan organizm uchun xavfsiz emas. Shuning uchun ham tashxis qo‗yishda 
keng ko‗lamda mahlumot beruvchi, biroq organizmga nisbatan ziyonsiz usullarni 
tanlash va ularni chuqur tah-lil qilish talab qilinadi.tekshirish usullarining qay biri 
qo‗llanishi xastalikning turi, shakli va qo‗yilajak tashxisning murakkabliklariga 
bog‗liq.
Tekshirish vazifalaridan kelib chiqqan holda (kasallikni topish,uning 
etiologiyasi va patogenezini aniqlash, organizmning boshqa ahzolari va 
tizimlarining urologik kasalliklarda ―qatnashishi‖, mavjud bo‗lgan asoratlarni va 

---

10 
kasallikning ehtimolga yaqin prognozini aniqlash, davolashning optimal usulini 
tanlash, uning natijalarini baholash, dispanser kuzatuvi davomida dinamik 
nazoratni tahminlash) shifokor imkoni bo‗lgan usullarning minimal soni 
yordamida maksimal to‗liq axborot olishga intilishi zarur. Bunda shunday usullarni 
afzal ko‗rmoq kerakki, ularni o‗tkazganda biror–bir asorat qolishi mumkinligi 
bilan bog‗liq bo‗lmasin (ulg‘tratovush tekshiruvi, urofloumetriya, radioizotop 
tekshirishlar). Asbob uskunalar va rentgenologik usullardan birinchi navbatda ko‗p 
axborot olinadigan va kam shikastlantiradiganlarini qo‗llash kerak. Demak, 
ishlamaydigan buyrak yoki gidronefrozda ko‗pincha tanlash usuli retrograd 
ureteropielografiya bo‗lmasdan, balki angiografiya, buyrak o‗smasida angiografik 
tekshirishlar kompleksi asosiy bo‗lishi mumkin. Bu dastlabki ekskretor urografiya 
va shunga o‗xshashlardan voz kechish imkoniniberadi.
Ta

kidlash kerakki, tekshirishning umumklinik qismi har birshifokor uchun 
tushunarli bo‗lishi (bemorni batafsil va diqqat bilan so‗rab–surishtirish, 
shikoyatlarini to‗g‗ri baholash, hozirgi kasalligi va hayottarixining xususiyatlari, 
ko‗zdan kechirishni o‗tkazishning ketma–ketligi, kasallikning aniqlangan 
belgilarini kompleks baholash), ko‗p hollarda to‗g‗ritashxis qo‗yish va keyingi 
tekshirish usullari zaruriyatining soniniminimumga olib kelish imkonini beradi. 
Shunday qilib, ushbu bobda ko‗rsatilgan urologik bemorni tekshirishning ketma–
ketligi, qathiy qotib qolgan emas va kasallikning klinik xususiyatlari hamda 
bemorning individual xususiyatlariga qarab o‗zgarib turadi
. 
Biz urologik bemorlarni tekshirish usullarini 2 bosqichga bo‗lib oldik:
1.
Standart tekshirish majmualari: 
A) anamnez yig‗ish; 
B) klinik obektiv ko‗rik; 
V)siydikni klinik taxlillari (umumiy siydik taxlili, zimnitskiy sinamasi, 
nechiporenko taxlili va boshqalar); 
V) bioximik taxlillar (umumiy oqsil, mochevina,kreatinin, azot qoldig‗i); 
2. Maxsus teshirishlar majmuasi:
A) rentgenologik va radioizotop tekshirish. 

---

11 
B) siydik chiqarish yo‗llarini maxsus asboblar vositasida tekshirish. 
Bemorlarni siyishdagi o‗zgarishlari va shikoyatlariga ko‗ra xar bir tekshiruv aktiv 
individual aniqlaniladi.