Fiziologiya so’zi yunoncha bo’lib, tabiiyot ma’nosini bildiradi. XVI asrdan

Yurakda qon aylanishi.
Miokardni chap va o’ng toj arteriyalar qon bilan
ta’minlaydi. Tinch holatda bu tomirlardan minutiga 250 ml qon oqib o’tadi.
Jismoniy ish vaqtida bu miqdor 1250 ml/min ni tashkil qilishi mumkin.
Yurakning qon bilan ta’minlanishi aortadagi bosimga, yurak irish tezligiga,
vegetativ nervlar ta’siriga bog’liq. Ammo metabolik omillar toj tomirlarda qon
oqishiga juda kuchli ta’sir ko’rsatadi.
Kislorod yetishmovchiligi toj tomirlarni kengaytiradigan juda kuchli omil.
Qondagi kislorod miqdorining 5% ga kamayishi yurak tomirlarini kengaytiradi.
Yurak tomirlaridan qon oqishi uning ish sikliga bog’liq. Sistola vaqtida yurak
muskuli qisqarib, timirlarni siqadi. Natijada chap toj arteriyasida qon oqishi
butunlay to’xtaydi. Faqat diastola vaqtida miokard bo’shashganda, qon oqishi
tezlashadi. O’ng toj arteriyasi sistola vaqtida ko’p siqilmaydi. Bu tomir orqali
qonning oqishi asosan aortada qon bosimining o’zgarishiga bog;liq.
Miokardda kapillyarlar soni juda ko’p, deyarli har bir tolaga bitta kapillyar
to’g’ri keladi. Kapillyarlardan o;tgan qon miokardda chuqur joylashgan
sinuslarga yog’iladi. Miokardda anchagina tomir bo’lmagan kanallar ham bor
(Tebezi kanallari). Bu kanallar yurak bo’shliqlariga bevosita ochiladi. Sistola
vaqtida qonning yurak sinuslaridan va Tebezi kanallaridan oqib chiqishi
tezlashadi.
Simpatik nerv tizimi toj tomirlarni kengaytirishi ham, toraytirishi ham
mumkin. Natija katexolaminlarning qondagi miqdoriga va ular ta’sir qiladigan
retseptorlarga (alfa- yoki beta-adrenoretseptorlarga) bog’liq. Parasimpatik tizim
toj tomirlaridan qon oqishini kamaytiradi.