Faol turmush tarzi va salomatlik Reja

Chiniqish tamoyillari

Chiniqish asosan to’g’ri olib borilgan muolajalar natijasidagina o’z samarasini ko’rsatadi.

Ilmiy tekshiruvlar va amaliyot tajribalari shuni ko’rsatmoqdaki, gigiyena chiniqish asoslari quyidagilardan iborat ekan:

-sistematiklar (davomiylik);

- har doim va ketma-ket bajarish;

- alohida yondashish;

- vositalar hamda shakllarni bir-biri bilan almashtirish;

- faol tartib;

- umumiy hamda shaxsiy muolajalarni bir-biri bilan almashtirib bajarish;

- o’z-o’zini boshqarishni kuzatish.

1. Sistematik (davomiylik) tamoyili-bu chiniqish muolajalarini har doim va har kuni bajarishga qaratilgan. Agar bu chiniqtirish muolajalari 2-3 haftacha amalga oshirilmasa, organizmni tashqi omillarga chidamliligi va reaksiyasi susayadi. Bundan kelib chiqadiki, biz chiniqtirish muolajalarini doimiy ravishda amalga oshirishimiz maqsadga muvofiqdir.

2.Har doim va ketma-ket bajarish tamoyili- bu chiniqtirish muolajalar hajmini oshirib borishdan iborat. Bu muolajada avvalo eng oddiysidan boshlab, to murakkab muolajalarga ketma-ket amalga oshirib borish lozim.

3.Alohida yondashish- bunda eng avvalo insonni yoshiga, jismoniy hamda ruhiy holatiga qarab chiniqtirish muolajalari belgilanadi, chunki har bir insonni organizmi har xil.

4. Vositalar hamda shakllarni xilma-xilligi natijasida organizmni har tomonlama chiniqishini amalga oshirish mumkin. Vositalar hamda shakllarni xilma-xil bo’lishi va ularni o’z navbatida almashtirib foydalanish organizmni har xil tashqi meteofaktorlarga bo’lgan chidamliligini oshirish.

5.Faol tartib natijasida chiniqishning samarasi oshadi, chunki bu muolajada har xil jismoniy mashqlardan mushaklarni harakatga keltiruvhi mashqlarni bajarish kerak. Shuning uchun ham ba’zi bir sport turlari, ya’ni suzish, chang’i sporti, yengil atletika, alminizm, turizmlar yuqori chiniqish samarasini beradi.

6.Umumiy hamda mahalliy muolajalarni bir-biri bilan almashirib bajarish natijasida organizmga ta’sir etayotgan tashqi muhit, ta’surotiga chidamliligini oshiradi. Umumiy muolajalarda organizmga to’liq ta’sir ko’rsatib chiniqish, shaxsiy muolajalarda esa tananing ba’zi bir joylariga ta’sir ko’rsatib chiniqtiriladi.

7. O’z-o’zini boshqarishni kuzatish- bu chiniqtirish muolajalarini amalga oshirish jarayonida o’z-o’zini boshqarishga qaratilgan.

Organizmni yaxshi va samarali chiniqtirilganligini qo’yidagi holatlar bilan baholash mumkin. Bunda tiniqib uxlash, ya’ni ishtaha, organizmni aqliy hamda jismoniy ruhiyatini ko’tarilganligi, ish qobiliyatining jadalligi bilan belgilanadi. Bu belgilarni aksi esa organizmni noto’g’ri chiniqtirilganligidan dalolat beradi. Bunday holatda tezda shifokorga murojaat qilmoq lozim. Jismoniy mashq bajarilayotgan vaqtda hamda dam olish vaqtida ochiq havoda bo’lmoq va yengil, qulay kiyim kiymoq maqsaqga muvofiqdir.