«endokrin tizimi anatomiyasi» (O'quv-uslubiy qo'llanma 1- kurs talabalari uchun) Toshkent– 2021

Rasm.6. Gipofiz bezining bezining pastdan kurinishi

spermatozoidlar ishlab chiqarilishini tezlatadi. Lyutropin testosteron garmonini sekretsiyasin kuchaytiradi. Ayollarda esa ikkala garmonlar ham tuxumdonlarda estrogen garmonlarini ishlab chiqarilishini aktivlashtiradi. Lyutropin garmoni ta'sirida ovulyatsiya va sariq tananing rivojlanishi kuzatiladi. Neyrogipofiz garmonlari. Vazopressin va oksitotsin garmonlari supraoptik va paraventrikulyar o'zaklarning neyrosekretor hujayralaridan ishlab chiqariladi. Vazopressin buyrak naychalariga suvni qayta so'rilishini kuchaytiradi, ya'ni antidiuretik ta'sir etadi va natijada siydik kam ajraladi. Suyuqlikning organizmga kam qabul qilinishi yoki organizmning ko'p suv yo'qotishi natijasida vazopressin garmonining ishlab chiqarilishi kuchayadi. Oksitotsin garmoni bachadon mushaklarini qisqartirib tug'ilish jarayonida ishtirok etadi. Bundan tashqari sut bezlari alveolalaridagi mioepitelial hujayralarga ta'sir etib sutni sut yo'llariga chiqarilishini ta'minlaydi. Shuni ham ta'kidlab o'tish lozimki, yuqorida aytib o'tilgan garmonlarning hammasi asab buzilishiga ham ta'sir etadi, hamda odam ongini shakllanishida qatnashadi.