Dars –muqaddas


Hozirgi-kelasi zamon fe’li bir necha ma’noda qo`llanadi



Download 143 Kb.
bet4/6
Sana16.03.2022
Hajmi143 Kb.
#494271
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Fel ҳоз-келаси замон

Hozirgi-kelasi zamon fe’li bir necha ma’noda qo`llanadi:

  1. Nutq jarayonidan keyin bajariladigan harakatni –kelasi zamonni bildiradi:

U elga keladi albat qoshimga,
Elga shodlik olib keladi. (Hamid Olimjon.)


2. Hozirgi-kelasi zamon fe’li doimiy bo`lib turadigan ish-harakat yoki
holatni anglatish uchun ham qo`llanadi:
Yer Quyosh atrofida aylanadi.

Hozirgi-kelasi zamon fe’li undosh tovush bilan tugagan fe’l asoslarga -a, unli bilan tugagan asoslarga esa -y qo`shimchasi qo`shiladi: yoz + a + man - yozaman,


o`qi + y + man- o`qiyman. (Bo`lishsiz shakli –mas yozmasman) -y tovushi bilan bitgan fe’l o`zak-negiziga –a qo`shimchasi qo`shilganda, ya yoziladi: Kiy + a + man – kiyaman kul + a + siz - kulasiz


1-mashq
Quydagi ajratilgan fe’llarning boshqa fe’llardan farqini izohlang va ular ishtirokida gaplar tuzing.
Ko`raman, chiqyapti, aytdi, kelibdi, ko`rmoqda, chiqaman, o`qiysiz

Men { ……… { man
Sen { { san
U { { di
Biz { { miz
Siz { { siz
U { { di



Men ……. man
Sen san
U di
Biz miz
Siz siz
U di



2-mashq
Ko`chiring. Nuqtalar o`rniga hozirgi-kelasi zamonni qo`llang va izohlang
1 . Boshimizni egmasdan, qo`lni ko`ksimizga qo`yib …….
2. Aqlliga aytsang …….., ahmoqqa aytsang ……. (Maqol)
3. Obod turmush yili” da yurtimiz yanada ……
(salomlashamiz, bilasan, kulasan, ko`rkamlashadi )

Mashqni har bir guruhdan bir o`quvchi chiqib yozadi va nuqtalar o`rniga mos so`zni qo`yishadi. O`qituvchi: Keyingi vaqtlarda o`quvchilar ba’zida o`rta yoshlilar orasida yangicha salomlashish urf bo`lmoqda. Keling, shu salomlashishni ko`rsatib beraylik. (bosh, oyoq, qo`l tekkizib salomlashish) Bu haqda o`quvchilar fikri, buning ma’nosi so`raladi. Bu manzara milliy qadriyatimizga hurmatsizlik degan xulosaga kelinadi.





Download 143 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish