Buxoro muhandislik -texnologiya instituti «texnologiyalar va jihozlar» kafedrasi «gidravlika va gidropnevmoyuritmalar» fanidan

,

Proportsionallik koeffitsienti m dinamik qovushqoqlik koeffitsienti deb qabul qilingan.

Qovushqoqlik koeffitsientini birligi SI sistemada.;

Qovushqoqlik koeffitsientini aniqlash uchun viskozometrdan foydalaniladi. Qovushqoqligi suvga nisbatan katta bo’lgan suyuqliklar uchun Engler viskozometri ishlatiladi.U birining ichiga ikkinchisi joylashgan ikkita idishdan iborat bo’lib ular orasidagi bo’shlik suv bilan to’ldirilgan .Ichki idishning siferik tubiga diametri 3 mm bo’lgan naycha kavsharlangan bo’lib u tiqin bilan berkitilgan bo’ladi.

Ichki idish tekshirilayotgan suyuqlik quyilib uning temperaturasi ikki idish oralig’ida suvni isitish yo’li bilan kerakli temperaturaga etkaziladi.Tekshirilayotgan suyuqlikning va da distillangan suvning oqib chiqqan vaqtlarining nisbati qovushqoqlikning shartli graduslari yoki engler graduslarini bildiradi:

;

Engler gradusidan ga o’tish uchun Ubbelodening emprik formulasidan foydalaniladi. .

Qovushqoqlikni aniqlash uchun kapilyar viskozometr, rotatsion viskozometr ,stoks viskozometri va turli viskozimetrdan foydalaniladi.

Qovushqoqlik suyuqliklarning turiga temperaturasiga va bosimiga bog’liq.Temperatura ortishi bilan tomchilanuvchi suyuqliklarning qovushqoqligi kamayadi,gazlarniki esa ortadi.

Turli suyuqliklarning qovushqoqligi boshlang’ich qovushqoqlik va temperaturaga qarab turlicha o‘zgaradi. Ko’pincha suyuqliklarning qovushqoqligi bosimning ko’tarilishi bilan ortadi.