Buxoro davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti servis sohasi iqtisodiyoti kafedrasi

26

Past narxlar strategiyasi. Past narxlar strategiyasi tovarni sotib oluvchilar uning qiymatini idrok etadigan darajadan pastroq, ya’ni tovarni o‘z narxidan ko‘ra pastroq baholashni belgilashni ko‘zda tutadi. Bu strategiya tadbirkorlar tomonidan bankrotlikdan qochib, ishlab chiqarish quvvatini oshirib yuborganda, korxona o‘z mahsulotini bozorda uzoq vaqt mavjud bo‘lishini hisobga olmagan holatlarda qo‘llaniladi.

Past narx strategiyasi sifatli o‘rtadan past (lekin yomon emas) tovarlarga nisbatan ham qo‘llaniladi va ularga uzoq muddatga past darajadagi narxni o‘rnatishni ko‘zda tutadi.

Past narxlar strategiyasi, shuningdek, yangi tovarni bozorga olib chiqishda uni bozorga tez singib ketishi «yorib o‘tish», iloji boricha ko‘proq miqdordagi xaridorlarni qamrab olishi potensial raqobatchilarning bozorga kirishini cheklash yoki sekinlashtirish maqsadlarida narx belgilashda qo‘llaniladi. «Yorib o‘tish» strategiyasi bozorda o‘z o‘rnini mustahkamlab olgandan keyin narxni asta-sekin oshirib borishni ko‘zda tutadi. Bu strategiya: agar xaridorlar narx darajasiga yuqori ta’sirchanligi bilan xarakterlansa, ushbu tovar ommaviy ishlab chiqarilib, mahsulot birligiga xarajatlar ishlab chiqarish hajmi oshishi bilan tez pasaysa, agar raqobatchilarning ushbu korxona bilan taqqoslanganda xarajatlari ancha yuqori bo‘lsa va ular «narxlar urushi» dan qochish uchun o‘z narxlarini pasaytirmasalar muvaffaqiyatli bo‘lishi mumkin.

Past narxlar strategiyasi yangi tovarni bozorga kiritish bosqichida uning sotilish istiqbolini aniqlash, narxning maqbul darajasini topish imkonini beradi, firmaga o‘zi hatto orzu qila olmaydigan bozorlarga kirishga ham imkoniyat berishi mumkin.

Mahsulot birligini qoplashning past summasiga qaramasdan bu strategiyada savdoning hamma hajmini qoplab yuqori summa bilan ta’minlanadi. Past narxlar strategiyasi «tez» foyda olishdan ko‘ra uzoq vaqt foyda olishni ko‘zda tutadi. Yangi mahsulot ishlab chiqishga ketgan xarajatlar bu strategiyada «qaymog‘ini olish» strategiyasiga nisbatan ancha vaqt o‘tgandan keyin qoplanadi.

Past narxlar strategiyasi bozorga tez «yorib kirish» maqsadida firma uchun xavfli bo‘lishi mumkin. Past narxlar firmaning ishlab chiqarish imkoniyatlaridan sezilarli oshib ketuvchi talabni keltirib chiqarishi mumkin. Shunday holat yuz berishi mumkinki, uning oqibatida firma narxni oshira olmasligi, natijada u moliyaviy yo‘qotishlarga duch kelishi mumkin. Past narxlar strategiyasi uzoq muddatli foydaga ziyon yetkazishi mumkin.

27