“bozor iqtisodiyoti nazariyasi-rivojlangan mamlakatlar bozor tajribasi”

8.3. Singapurda bozor iqtisodiyoti xususiyatlari

Singapur yangi industrial mamlakatlar ichida eng kichik, aholisi 3 mln kishidan iborat va har tomonlama taraqqiy etgan hisoblanadi. Janubiy Osiyoda joylashgan bo`lib, Sharqiy-Janubiy Osiyo mamlakatlari dengiz yo`lida muhim rol o`ynaydi va xalqaro aeroportga ega. Singapurda davlat aralashuvi kuchliroq va tashqi ochiqlik boshqa mamlakatlardagidek emas. Chunki iqtisodiyotni tartiblashtirish ancha qattiqlik bilan olib boriladi va iqtisodiyotni kuchli boshqarish modeli mavjud. Bu nuqtai nazardan ayniqsa Gonkong modelidan ancha farq qiladi. Singapur iqtisodiyoti “boshqariladigan demokratiya” nomini olgan.

Iqtisodiyotda importning o`rnini bosuvchi siyosat kuchli va bu qat’iylik bilan ta’minlanadi. Regionda negizli tarmoqlar mahsulotini qayta ishlash bo`yicha yaxshi moslashib, bu sohada asosiy o`rinni egallaydi. YAIMda qishloq xo`jaligi 0,2 foiz sanoat – 35 foiz, moliya va biznes kommunikatsiya – 13 foizni egallaydi.
Iqtisodda elektronika, axborot va biotexnologiya asos bo`lib hisoblanadi. Yirik moliyaviy markazga aylangan. Biznes bo`yicha eng yaxshi shahar hisoblanadi. 1997 – yilda YAIM 89,6 mln. dollarni tashkil etgan, aholi jon boshiga esa 29 ming dollardan to`g`ri keladi. 1990-1997 yillar ichida YAIMning o`sishi yiliga 8,5 foizga to`g`ri kelgan.
D
Gоngkоng
Таshqi qаrz (yalpi ichki mахsulоtgа nisbаtаn, %): 224,7%
Yalpi tаshqi qаrz miqdоri: 678,29 mlrd. $
Yalpi ichki mахsulоt (2009): 301,8 mlrd. $
Кishi bоshigа to`g`ri kеluvchi tаshqi qаrz miqdоri: 96 142 $
avlat sektori xajmi bo`yicha katta emas. U 1974-yildagi 180 korxonadan 1983-yilda 450 korxonaga o`sgan. Bularda bandlik 5 foizga teng. Davlat korxonalari dengiz, havo transportlari, kommunal xo`jalik, uy-joy qurilishida faoliyat ko`rsatadi. Singapurga xos narsalardan biri shuki, davlat korxonalarining yalpi omonatdagi hissasi kattadir. Bular son jixatidan oz bo`lsa ham kuchli moliyaga ega bo`lish bilan birga byudjetga yaqinligi kuchli.
Singapurning o`ziga xos tomoni boshqalarga nisbatan tartibning yuqori darajadaligidir.