Boshqarish apparatlari haqida ummumiy ma’lumotlar

10.4- rasm.

10.4-rasmda PME seriyadagi yuritgichning umumiy ko’rinishi 

keltirilgan. Xarakatlanuvchan kontakt 1 ko’prik shaklida 

yasalgan. Tok uzatuvchi shinachalar 3 qo’zg’almas kontakt-

detali 4 ga shunday tartibda ulanganki, bunda xosil bo’layotgan 

---

elektrodinamik kuchlar xosil bo’lgan yoyni kontaktdan 

tashqariga siqib chiqarishga (puflashga) yo’naltirilgan bo’ladi.

To’g’ri xarakatlanuvchan tipdagi elektromagnit SH-shakldagi 

o’zak 5 va yakorp 6 ni o’z ichiga oladi. Yuritgich, boshlang’ich 

xolatga, prujina7 yordamida keltiriladi. Qisqa tutashgan 

cho’lg’amlar (‘alqalar) 8 o’zakning ikki chekkadagi 

sterjenplarga o’rnatilgan. Elektromagnitning yakori 6 izolyatsion

traversa 9 bilan bog’liqdir. Izolyatsion traversa 9 ga kontakt 

prujinasi 2 bilan ta’minlangan xarakatlanuvchan kontaktlar 1 

qotirilgan bo’ladi. Yuritgich beshta bosh (asosiy) va ikkita 

yordamchi kontakt 12 ga ega bo’lishi mumkin. Elektromagnit 

yakori bilan kontaktlarining bir ‘il masofa oralig’ida 

xarakatlanishi elektromagnit mexanizmining asosiy 

xususiyatlaridan biridir. Bunday elektromagnitlarning 

kamchiligi uning kontaktlarining uzoq tebranishi (1 ms dan 

ortiq) va nisbatan tez yemirilishidir. Bunday yuritgichlar kichik 

quvvatdagi elektr dvigatelplarini yuritishda ishlatiladi (nominal 

tok – 25A). Tok kuchi 25A dan yuqori xollarda PA seriyadagi 

yuritgichlardan foydalanish samarali ekan. Bunday 

yuritgichlarning kontaktlarining xarakatlanish masofasi 

yakornikidan 2,5 marta kichik. Dvigatelllarni yuklama tokidan 

ximoya qilish uchun uning ikkita fazasiga relelari ulanadi.