Biotexnologiya

5-rasm. Aralashish reaktorning issiqlik almashinish moslamalari. I-boshlang’ich moddalari, II-reaksiya mahsuloti, III-issiqlik eltkich; a-G’ilofli qurilma; b-ichki zmeevikli qurilma; v-tashqi deflegmatorli qurilma; g-tashqi issiqlik alamshinish qurilmasi; d-ichki issiqlik almashinish qurilmali.

5-rasmda to’rt tokchali ammiakni sintez qilish kolonnasi keltirilgan. Gazning asosiy qismi kolonnaning pastki qismidagi shtuster (2) orqali kiradi, qobiq (9) va nasadka idishi qobig’i (4) lar orasidagi tirqishdan o’tib isitkich (8) ning trubalararo bo’shlig’iga yunaladi. So’ng, isitkich trubalarida ҳarakatlanayotgan ishlatib bo’lingan issik gaz ta’sirida sintez-gaz 400-430⁰S gacha kizdiriladi. Undan keyin, kizdirilgan gaz katalizator tokcha (10) lardan o’tib, 500-520⁰S li reakstiya gazlari markaziy truba (3) orqali tepaga isitkich (8) yordamida ko’tariladi. U erda, gaz 320-350⁰S gacha sovutiladi va kolonna tepa qismidan chiqarib yuboriladi. Isitkich, kolonnaning toraygan tepa qismida joylashtirilgan. Katalizator kolonnadagilyuk (6) va (7) lar orqali yuklanadi. Ishlatib bo’lingan katalizatorlar esa – lyuk (1) dan chiqariladi. Kolonna ichki diametri 2400 mm, balandligi 32 m, qobiq devori qalinligi 250 mm va ishchi bosim 31,5 MPa.

Tokchali kolonnaning asosiy kamchiliklari: katalizatorning adiabatik qatlamlarida notekis temperatura rejimi; azot-vodorod aralashmaning ammiakka aylanishi yuqori emas; aksial tokchali nasadka gidravlik karshiligi katta, shuning uchun yirik o’lchamli katalizatorlar ishlatiladi.

Oxirgi yillarda, katalizator qatlami orqali gaz radial yunalishda ҳarakatlantirilmokda, bu esa uz navbatida gidravlik karshilikni pasaytirish va samarador kichik o’lchamli katalizatorlarni qo’llash imkonini beradi.