B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

1. 
Dastgohli grafika san'ati 
— mustaqil xarakterga ega bo'lib, 
u ilg'or g'oyalarni, fikr-tuyg'ularni ilgari suradigan, mustaqil 
holda yaratilgan san'at asaridir.
Dastgohli grafikada ham tevarak-atrofdagi voqea-hodisalar 
m a ’lum bir sujet asosida berilib, uning g'oyaviy mazmuni eng 
dolzarb masalalar va mavzularni ifodalaydi.
18

---

Dastgohli grafik asarlar maxsus asboblarda, dastgoh yoki 
molbertlarga o 'rn atilg an holda qalam , k o 'm ir, tush, akvarel, 
tempera, guashlar bilan ishlanadi. Bu s a n ’at asarlari ham portret, 
naturmort, manzara, maishiy janrlarda yaratiladi.
2. Kitob (kitob, jurnal, gazeta) grafikasi 
dastgohli grafikadan 
farq qilib, u kitob, jurnal, gazetalarda berilayotgan mavzular 
m azm u n i va sujetini bo'rttirib berish, kuchaytirish, tushunib 
olishni osonlashtirish, aniqliklar kiritish va ularni qiziqarli, jozi- 
bali qilib ishlab chiqarish maqsadida qo'llanadi. Kitob va jurnal- 
lardagi rasmlarning barchasi mazkur jurnal yoki kitobda berila­
yotgan asarlar va maqolalarning kulm inatsion nuqtalari yoki 
,,tugun“ , „yechiirT kabi o'rinlari uchun ishlangan bo'lib, bu 
rasmlarni yetuk rassomlar, asar mualliflarining tavsiyasi yoki 
zaruriy maslahatlari bo'yicha yaratadilar. Shu boisdan rasmlar 
asar mazmuniga, sujetiga, asarning maqsadi va vazifasiga to'la 
javob berishi lozim. Rassom asar bilan to'liq tanishib chiqadi, 
muallif va yetuk mutaxassislar bilan asar mazmunini tahlil qiladi, 
so'ngra unga rasm ishlaydi. Rasmda asosiy obrazlar, personaj- 
larning portretlari, voqealar, sodir bo'lgan manzaralar ko'proq 
voqea bilan birga beriladi (6- rasm).
Kitob grafikasi san'atiga karikatura janridagi rasmlar ham
kiradi. Bu rasm lar ta n q id iy m a z m u n d a b o 'lib , u satirik va 
yumoristik xarakterda bo'ladi. Unda voqeaning asosiy tom oni 
bo'rttirilib, qiziqarli, kulgili qilib ishlanadi.