A. N. Samadov, O. S. Jumanov

 
Q i s q a   x u l o s a l a r  
Sut-  asosiy  oziq-ovqat  mahsulotlaridan  biridir.  Unda  kishi 
organizmi  uchun  g„oyat
 
muhim  va  zarur  bo„lgan  barcha  oziq  moddalari 
mavjud.  Sut  tarkibida  3-4%  oqsil,  3-5%  yog„,  4,5-5%  sut  shakari,  0,6-
0,8%  mineral  moddalar,  87-89%  suv,  A,  V,  V
12
,  S,  D,  E,  RR  vitaminlari 
bor.  yog„i  olinmagan  sutda  kishi  organizmiga  zararli  bo„lgan 

---

120 
 
bakteriyalarni  yo„qotishga  qodir  bo„lgan  immun  deb  ataluvchi  modda 
mavjud. 
Sut-qatiq  mahsulotlari  deb  sutni  achitib  hosil  qilingan 
mahsulotlarga  aytiladi.  Unga  smetana,  tvorog  va  tvorog  mahsulotlari, 
qatiq,  atsidofilin,  kefir  va  qimizlar  kiradi.  O„zining  yoqimli  ta‟mi  va 
xushbo„yligi,  shifobaxsh  va  parhezbop  xususiyatlari,  shuningdek,  muhim 
oziqlik qimmati tufayli bu mahsulotlarga aholining talabi juda kattadir.  
Sariyog‗  juda  xushta‟m  bo„lib,  past  haroratda  (26-31°C)  eriydi, 
uning  tarkibida  ko„p  miqdorda  A,  D  va  E  vitaminlari  bo„ladi,  u  kishi 
organizmida  yaxshi  (97-98%)  hazm  bo„ladi.  Sariyog„  yuqori  kaloriyali 
mahsulotdir.  Sariyog„ning  eritilgani  ham  bo„ladi.  Sariyog„  qaymoqni 
maxsus  yog„  tayyorlash  mashinalarida  haydash  yo„li  bilan,  eritilgan 
sariyog„  esa  sariyog„ni  eritish  yo„li  bilan  olinadi.  Sariyog„da  81-83%, 
eritilgan sariyog„da - 98% yog„ bo„ladi.  
Pishloq  yangi,  qaymog„i  olinmagan  yoki  me‟yorlashtirilgan  sigir, 
shuningdek, qo„y va echki suti yoki ular aralashmasidan ishlab chiqariladi. 
Sut shirdon fermenti yoki sut achituvchi achitqi yordamida uyutiladi.