A. N. Samadov, O. S. Jumanov

1 3 . 4 .   S h i s h a   b u y u m l a r i n i n g   a s s o r t i m e n t i  
 
Shisha  buyumlari  ishlatilishi  bo„yicha  besh  guruhga  bo„linadi: 
Oshxona idishlariga ovqatlanish uchun ishlatiladigan salat, selyodka, yog„, 
sut,  suxari  va  hantal  (gorchisa)  idishlari,  choydon,  tuzdon  va  qanddonlar, 
dasturxon  tuzash  uchun  meva,  konfet  va  qiyom  vazalari,  suv  grafmlari, 
guidon  va  kuldonlar,  ichimliklar  uchun  stakan,  likopcha,  katta-kichik 
hamda  uzunchoq  qadahlar  (fujer,  ryumka  va  bokal),  turli  to„plamlar. 
masalan,  ko„zacha  (kuvshin),  2  ta  stakan,  patnisdan  iborat  suv  to„plami 
kiradi.  Bular  ohakli-natriy  yoki  billur  shishadan,  ba‟zilari,  masalan, 
vazalar,  guidon  va  qanddonlar  melxior  gardishli  qilib  ishlab  chiqariladi. 
Shuningdek, 
olovbardosh 
boric 
shishadan 
qilingan 
tova 
va 
kastryulkalardan ovqat pishirish uchun foydalaniladi. 
Xo‗jalik idishlari guruhi bankalar, keng bo„g„izli butilkalar, qopqoqli 
bochkachalar,  termos  va  sifonlar  mansub.  Termoslar  ovqat  hamda 
ichimliklarni issiq holatda saqlash uchun ishlatiladi. Buning uchun kolbasi 
ikki  qavatli  shishadan  tayyorlanib,  ichki  devorlari  kumush  parda  bilan 
qoplangach,  ichki  havosi  so„rib  olinadi.  Ovqat  termoslari  keng  bo„g„izli 
bo„ladi.  Sifon  suyultirilgan  karbonat  angidrid  gazi  yordamida  gazli  suv 

---

201 
 
tayyorlash uchun qo„llaniladi. 
Badiiy  buyumlar  rangli  va  sulfidli  rux  (xiraiashtirilgan  sariq) 
shishalardan turli yodgorliklar (haykalchalar), guidon hamda pardoz-andoz 
buyumlari to„plami shaklida ishlab chiqariladi. 
Taxtali  oynalar  ishlatilishi  bo„yicha  deraza  va  maxsus  oynalarga 
bo„linadi.  Deraza  oynasi  lenta  shaklida  vertikal  cho„zish  yoki  chigirlash 
usulida (qalinligi 8 mm. dan oshiqlari) olinadi. Deraza uchun qalinligi 2-6 
mm  bo„lganlari  mo„ljallangan.  Qalin  oynalar  eshik  va  vitrinalarda 
ishlatiladi. Oynalar 580°C gacha qizdirilib, sekin sovitiladi (yumshatiladi), 
qalinlari sayqallanadi (polirovkalanadi). 
Maxsus oynalar chigirlash usulida bo„rtma naqshli qilib yoki orasiga 
simto„r  qo„yib  ishlab  chiqarilib,  ayvon  va  pardevor  uchun  ishlatiladi. 
Naqshli oynaning xira va simto„rlisi zarbaga bardosh beradigan bo„ladi. 
Oynalar  (ko‗zgular)  tayyorlash  uchun  deraza  oynasi  krokusning 
suyuq  suspenziyasi  bilan  sayqallanib,  yuzasiga  kumushga  sezgirligini 
oshirish  uchun  ikki  xlorli  qalay  surtiladi.  Keyin  oyna  yotqizilib  ustiga 
kumush  nitrati  ammoniy  va  natriy  gidrooksidlari  kumush  tiklagichi 
bo„lmish  qand,  sulfat  kislotasi  va  yod  eritmasidan  iborat  aralashma 
quyiladi.  Hosil  bo„lgan  kumush  pardasini  tashqi  muhit  ta‟siridan  saqlash 
uchun sunk bo„yog„i va lok bilan qoplanadi.