73-savol Zigomitsetsimonlar sinfi

Sianobakteriyalar - Cyanobacteriya. Eski klassifikatsiya bo’yicha ular ko’k-yashil suvo’tlar hisoblanib, tuzilishiga qarab bakteriyalarga o’xshaydi. Bu bo’limning 2500 ga yaqin turi mavjud. Ular asosan bir hujayrali organizmlardir, biroq ipsimon, kaloniya shaklda uchrovchi vakillari ham bor. Ular bakteriyalardan quyidagi belgilari bilan farq qiladi:

A) Hujayra po’sti sellyulozali;

B) Sitoplazmasida xlorofilllari bo’lib fotosintez jarayonini bajaradi. Xromotoplazmasida xlorofilldan tashqari har xil rang beruvchi karotin, ksantofill, fikoeritrin pigmentlari xam bo’ladi. Ular chuchuk va sho’rlangan suvlarda, hamda tuproqda hayot kechiradi. Dengizlarda yashaydigan vakillari ham uchraydi. Sianofitlar hujayrasining ikkiga bo’linish yo’li bilan ko’payadi.

Sianobakteriyalar tabiatda keng tarqalgan va turlicha ahamiyatga ega. Ular erkin azotni o’zlashtirib tuproq unumdorligini oshiradi. Ayrim vakillar davolanish uchun ishlatiladigan balchiqlar hosil qilishda ishtirok etadi, ba'zi turlari ohaktoshlarda hayot kechirib, ularni asta-sekin nurashiga olib keladi.

Sianofitlar ham eng qadimgi paydo bo’lgan organizmlar bo’lib, yo’sinlar, qirqquloqlar va urug’li o’simliklar paydo bo’lganga qadar ham yashaganlar. Ularni yoshi bir necha milliard yil hisoblanadi.

Suvo’tlar

Suvo‘tlar hujayrasida xlorofil bo‘lishi bilan bakteriyalardan farq qiladi. Lekin ular tarkibida boshqa pigmentlar borligi tufayli rangi qo‘ng‘ir qizil va ko‘k- yashil bo‘ladi. Xlorofill borligi uchun suvo‘tlar avtotrof o‘simliklar hisoblanadi. Suvo‘tlar tashqi ko‘rinishidan juda xilma- xil bo‘ladi. Ular orasida mikroskopik mayda bir hujayralilar bilan bir qatorda bir necha o‘n metrga yetadigan juda yirik vakillari ham bor. Кoloniya bo‘lib yashaydigan suvo‘tlar bir hujayralilar bilan kop hujayralilar orasidagi bir todadir. Ularning tanasi o‘zaro bo‘sh birikkan hujayralar to‘dasidan iborat. Suvo‘tlarining tanasi poya, barg, ildiz kabi organlarga bo‘linmagan tallomdir. Biroq ba’zi vakillarining tallomi birmuncha murakkab tuzilgan bo‘lib, funksyasiga muvofiq ravishda tanasi ayrim qismlarga ajralgan bo‘ladi.

Suvo‘tlari vegetativ, jinssiz va jinsiy yo‘l bilan ko‘payadi. Jinsiy yo‘l bilan ko‘payish oogamiya, izogomiya, geterogamiya tipida ro‘y beradi. Suvo‘tlar dengizlarda va chuchuk suvlarda suvning tiniqligiga qarab har xil chuqurlikda (tiniq dengizda 100-150 m ) yashaydi. Ularning ba’zilari, asosan, mikroskopik shakillarining juda ko‘p to‘dasi erkin suzib yurib