6-sinf. Ona tili 1-dars. O‘zbekistonda davlat tili va boshqa

Ko`rdim.
O`TIBDO`:
24.X.2016

24.X.2016. Ona tili. 6-sinf.

36-dars. FE’LLARNING VAZIFA SHAKLLARI
Darsning maqsadi:

1. 
   Fe’llarning vazifa shakllari: sifatdosh, ravishdosh, harakat nomi va mustaqil fe’l shakli haqida tushuncha berish.
   

2. 
   O‘quvchilarga vatanparvarlik tarbiyasi berish.
   

3. 
   O‘quvchilarning erkin fikrlash qobiliyatini rivojlantirish.
   

Darsning metodi: suhbat, savol-javob, guruhlar bilan ishlash. 
Darsning jihozi: 6-sinf ona tili darsligi.
Dars o‘qituvchining mavzuga oid ma’lumot berishi bilan boshlanadi. Bu jarayon suhbat ko‘rinishini olishi uchun darslikdagi ma’lumotlardan kelib chiqqan holda o‘qituvchi O‘quvchilarga quyidagi savollarni beradi:

1. 
   Fe’l deb nimaga aytiladi?
   

2. 
   Fe’l gapda asosan qanday vazifalarda keladi?
   

3. 
   Fe’l gapda boshqa bo‘laklar: to‘ldiruvchi, hol, aniqlovchi, ega vazifalarida kela olishi mumkinmi?
   

Javoblar o‘qituvchi tomonidan to‘ldiriladi. O‘qituvchi fe’lning 4 vazifadosh shakli haqida quyidagicha ma’lumot beradi: 

• 
  Fe’llar gapda boshqa so‘zlar bilan bog‘lanib, kesim, ega, to‘ldiruvchi, hol, aniqlovchi vazifasida kelishi mumkin. Buning uchun fe’l maxsus shakllarga ega bo‘ladi.
  
• 
  Turli gap bo‘laklari vazifasida kelish uchun fe’lning har qanday shakli fe’lning vazifa shakllari sanaladi.
  
• 
  Fe’llarning to‘rt vazifa shakllari mavjud: 1) sof fe’l shakli 2) harakat nomi shakli (o‘qimoq, o‘qish); 3) sifatdosh shakli ( yozar);
  

4) ravishdosh shakli (o‘qib, kelgach).
Mustahkamlash jarayonida o‘quvchilar uch guruhga bo‘linadilar. Darslikdagi birinchi va ikkinchi topshiriqlar. 125-mashq guruhlararo musobaqa tarzida bajariladi. O‘quvchilar rag‘bat kartochkalari bilan baholab topshiriqqa ko‘ra berilgan fe’llar quyidagicha tarkibiy qismlarga ajratiladi- kelgach- kel+gach, kelguncha- kel+guncha, o‘qib-o‘qi+b,o‘qish-o‘qi+sh, o‘tirgan- o‘tir+gan, qo‘rqmas-qo‘rq+mas kabi.  
 2-topshiriqda berilgan fe’llar ishtirokida gaplar tuziladi va ularning gapdagi vazifalari aniqlanadi.
Namuna: Jasur va qo‘rqmas askarlar vatanimiz cnegaralarini qo‘riqlaydilar. Mazkur gapda fe’lning sifatdosh shakli-qo‘rqmas fe’li Aniqlovchi vazifasida qo‘llangan. Shu o‘rinda o‘qituvchi mazkur gap asosida o‘quvchilarga vatanparvarlik tarbiyasi beradi.
125-mashq topshirig‘iga ko‘ra o‘quvchilar berilgan gaplardagi fe’llarning vazifa shakllarini aniqlaydilar.
Namuna: Tursunboy tizzasini ushlab zo‘rg‘a qadam bosardi. (A.Qahhor) Gapda fe’lning sifatdosh shakli bosar fe’li kesim vazifasida qo‘llangan.
127-mashqqa ko‘ra «Sen» ham, «siz» ham bir og‘izdan chiqadi» mavzusida matn tuzish uyga vazifa qilib beriladi.