6-sinf. Ona tili 1-dars. O‘zbekistonda davlat tili va boshqa

Orttirma nisbatning -dir, -tir shakllari qanday tovushlar bilan tugagan fe’l asoslariga qo‘shiladi?

3. 
   Orttirma nisbatning -ir, -ar, -iz, -az shakllari-chi?
   

4.Orttirma nisbatning -giz, -qiz, -kiz qo‘shimchalarining fe’l asoslariga qo‘shilish tartibi qanday?. 
Mavzuga oid olingan bilimlar 116-117-mashqlarni bajartirish asosida mustahkamlanadi.
118-mashqni bajartirish asosida o‘quvchilarda orttirma nisbat qo‘shimchalarini to‘g‘ri qo‘llash ko‘nikmalari shakllantiriladi. Mustahkamlash jarayonida «Maqollar aytish bahsi»ni o‘tkazish ham mumkin. Bunda o‘quvchilarga turli nisbat shakllaridagi fe’llar qatnashgan ko‘p maqollar aytish shart qilib qo‘yiladi.
N a m u n a : Aql aqldan quvvat oladi. Oltin olma, duo ol.
119-mashq topshirig‘iga ko‘ra solmoq, bo‘zlamoq, qaytmoq, o‘smoq fe’llarini orttirma nisbat shaklida qo‘llab, «Qo‘shiq sehri» mavzusida bog‘lanishli matn tuzish uyga vazifa qilib beriladi.
Ko`rdim.
O`TIBDO`:
20.X.2016

24.X.2016. Ona tili. 6-sinf.

35-dars. BIRGALIK NISBAT
Darsning maqsadi:

1. 
   O‘quvchilarga fe’lning birgalik nisbat shakli haqida bilim berish.
   

2. 
   O‘quvchilarga axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasi berish.
   

3. 
   O‘quvchilarni til hodisalarini kuzatish va qiyoslashga o‘rgatish.
   

Darsning metodi: suhbat, induktiv usul.
Darsning jihozi:

1. 
   6-sinf ona tili darsligi.
   

2. 
   Saylanma diktant matni.
   

Dars saylanma diktant o‘tkazish bilan boshlanadi.
Saylanma diktant uchun taxminiy matn: 1) Turqi buzuqdan xulqi buzuq yomon 2) So‘zni qog‘ozga yozguncha miyaga yoz. 3) Birlashgan o‘zar, birlashmagan to‘zar. (Xalq maqollari) 4) Inson mehnatsevarlik, xushmuomalalik, mehribonlik va g‘amxo‘rlik ishlari bilan qattiq bog‘lansa, to‘la baxtga erishishi mumkin (H.Ziyoyev)
Diktant matni asosida o‘quvchilarga axloqiy tarbiya beriladi va baxtga erishish yo‘llari tushuntiriladi. Diktant tekshiriladi, o‘quvchilarning xatolarini to‘g‘rilashga oid tadbirlar belgilanadi.
Yangi mavzu suhbat, induktiv usulda tushuntiriladi. Mavzuga oid topshiriqdagi gaplar yozuv taxtasiga yoziladi: So‘ng quyidagi savol asosida gaplardagi fe’llar tahlil qilinadi: Gapdagi fe’llar qanday shakliy va ma’noviy farqqa ega?
O‘quvchilar birinchi gapdagi o‘tishdi fe’li birdan ortiq shaxs tomonidan bajarilayotgan harakatning anglatayotganligini, yozdi fe’li esa aniq nisbatdaligini aniqlaydilar.
O‘qituvchi 2-topshiriqqa ko‘ra mazkur fe’llarni tarkibiy qismlarga ajratishni topshirish bilan darsni davom ettiradi. O‘quvchilar yozdi fe’lida nisbat shakli yasovchi qo‘shimcha yo‘qligini, o‘tishdi fe’lida birgalik nisbat - ish qo‘shimchasi vositasida yasalganligini aytadilar.
Tahlillarni umumlashtirib, o‘qituvchi yangi mavzuni tushuntiradi.
Mavzuga oid 120-mashq «Topqirlar va zukkolar bahsi» o‘yini asosida bajartiriladi.
N a m u n a : Gulandom o ‘rtoqlari bilan bir oz gurunglashdi. (Oybek)
Gapda birgalik nisbatdagi gurunglashmoqda fe’li qo‘llangan, bu fe’l shakli fe’l asosiga -sh qo‘shimchasini qo‘shish bilan yasalgan.
121-mashqni bajarish asosida o‘quvchilarda fe’l asoslariga birgalik nisbat qo‘shimchalarini to‘g‘ri qo‘shish ko‘nikmalari shakllantiriladi
122-mashqda o‘quvchilar o‘qituvchi yordamida birgalik nisbatdagi fe’llarni topib izohlasalar, 123-mashqda esa aniq nisbatdagi fe’llaridan birgalik nisbati shakli yasaladi. 
N a m u n a : bormoq — borishdi.
Dars so‘ngida 124-mashqqa ko‘ra «Mardlik — mangulik» mavzusida bog‘lanishli matn tuzish, matnda qo‘llangan fe’llarning qaysi nisbatdaligini aniqlash uyga vazifa qilib beriladi.