6-mavzu. Iste’molchi tanlovi, Daromad va almashtirish samarasi

Foiz stavkalari uy ho’jaliklarijamg’armasiga qanday ta’sir ko’rsatadi? 
Har bir kishi bugun qancha iste’mol qilishi vakelajakuchun qancha jamg’arishi kerakligi 
to’g’risidagi muhim qarorgaduch keladi. Biz odamlar bu qarorni qanday qabul 
qilishlarivajamg’arma miqdori oladigan foiz stavkasiga bog’liqligin iiste’molchi tanlovi 
nazariyasi foydalanib tahlil qilishingiz mumkin.
Nafaqani rejalashtirayotgan Sam duch kelgan qarorni ko’rib chiqaylik. 
Murakkablashtirmasdan Sem hayotini ikki davrga ajratamiz. Birinchi davrida, Sam yosh 
va ishlayapti. Ikkinchi davrda, u eski va nafaqaga chiqqan bo’ladi. Yosh Sam$ 100,000 
daromad oladi. U bu daromadinijoriy iste’mol va jamg’armaga ajratadi.U qariganda 
jamg’armasini iste’mol qiladi foiz, shu jumladan, omonatdan olgan foizlarni ham.
Foiz stavkasi 10 foizni tashkil etadi deylik. So’ngra Sam jamg’armasining har bir 
dollar uchun qariganda u $ 1.10 iste’mol qilishi mumkin. Biz “yoshlikdagi iste’mol” va 
“qarilikdagi iste’mol” ni tanlashi kerak bo’lgan ikki Tovar sifatida ko’rishimiz mumkin. 
Foiz stavkasi bu ikki tovarning narxini belgilaydi.
6.15-rasm Semning byudjet sig’imini ko’rsatadi. U hech narsa jamg’armasa,u 
yoshligida100,000 $iste’mol qiladi va qariganda hech narsa iste’mol qilmaydi. U 
hammasini jamg’arsa,yoshligida hech narsa vaqariganda $ 110.000 iste’mol qiladi. 
Byudjet sig’imi bu barcha oraliq imkoniyatlarini ko’rsatadi.
6.15-rasm ikki davrda befarqlik egri chizig’idan foydalanib iste’molga Semning 
afzalliklarini ko’rsatadi. Sam har ikki davrda ko’proq iste’molni afzal ko’rgani uchun u 
yuqori befarqlik chiziqlaridagi nuqtalarni afzal ko’radi. Berilgan afzalliklaridan Sam 
iste’molning optimal kombinatsiyasini tanlab byudjet sig’imi eng yuqori befarqlik egri 
chizig’idagi nuqtani tanlaydi. Bu optimumda, Sam yoshligida $ 50,000 iste’mol qiladi 
va keksaligida 55000 $ iste’mol qiladi. 

---

Bu chizma iste’molchining turli yosh davrlarida iste’molga qancha sarflashini, befarqlik egri 
chizig’ini va optimal nuqtasini ko’rsatib beradi.,