6-cинфлар учун

 
1.6. MAGNIY VA TITAN QOTISHMALARI
 
 
Magniy 
— ximiyaviy element, bel-gisi Mg.at. n. 12, at. m. 24,305. 
Yaltiroq, kumushsimon-oq juda engil metall. Tabiatda keng tarqalgan. Magniy 
karbonatlari magnezit va dolomitning nihoyatda katta to’plamlari mavjud, 
shuningdek karnallit ham muhim sanoat xom ashyosi hisoblanadi. Erigan 
karnallitni elektroliz qilib, dolomitni metallotermik qaytarib va boshqa usullar 
bilan magniy
 
olinadi.
Magniy
 
asosan, engil qotishmalari ishlab chiqarishda; metallurgiyada 
ba’zi metall va qotishmalarni oksidsizlantirish va oltingugurtdan tozalashda, 
qiyin tiklanuvchan metallar (masalan, titan) xosil qilishda; Magniy
 
kukunining 
oksidlagichlar bilan aralashmalari yorituvchi va yondiruvchi raketalar, 
snaryadlar tayyorlashda, kino va fototexnikada yoritish texnikasida; Magniy 
birikmalari qurilish materiallari (sement, ksilolit, fibrolit va boshqa) ishlab 
chiqarish da ishlatiladi. 

---

21 
Magniy qotishmalari 
(magnievie splavi)— magniy asosidagi alyuminiy, 
rux, marganes, sirkoniy, litiy, siyrak er elementlari va boshqa qo’shilgan 
quyma va deformasiyalanuvchi qotishmalar. Engil konstruksiey materiallari 
bo’lib, ularning zichligi 1480—1810 kg/m
3
, ya’ni po’latga nisbatan 4 marta, 
alyuminiy va uning qotishmalariga nisbatan 1,5 marta kichik. Mexanik 
xossalari yuqori, kesib ishlov berish oson. Magniy qotishmalari
 
aviasiya, 
raketasozlik, kosmik texnika, avtomobil sanoati, kino va fotoapparatlar 
tayyorlash va boshqada ishlatiladi; magniy qotishmalaridan tayyorlangan 
detallarni kriogen va yuqori t-ralarda ishlatish mumkin. 
Titan qotishmalari 
(titanovie splavi)— tarkibida alyuminiy, molibdev, 
vanadiy, marganes, xrom, qalay, temir va boshqa elementlar bo’lgan titan 
asosidagi qotishmalar. Mustahkamligi yuqori, zichligi kichik; xona 
temperaturasi xamda yuqori temperaturalarda dengiz suvi va ba’zi agressiv 
muhitlarda zanglash va emirilishga turg’unligi bilan xarakterlanadi. titan 
qotishmalari
 
samolyot 
va 
raketasozlik, 
energetika 
mashinasozligi, 
kemasozlik, 
kimyo sanoati va boshqa sohalarda
qo’llanadi.