5- мавзу: Кредитнинг зарурлиги, моҳияти ва функциялари

КРЕДИТНИНГ ФУНКЦИЯЛАРИ

КРЕДИТ ТАМОЙИЛЛАРИ

• Кредитнинг қайтиб бериш тамойили

• Кредитнинг муддатлилиги

• Кредитнинг таъминланганлик тамойили

• Тўловлилик тамойили

• Кредитнинг мақсадли бўлиши

Мавзу: Кредит муносабатларининг ривожланиш босқичлари

• қарз берувчи ва қарз олувчи ўртасидаги, тўғридантўғри келишувга асосланган қарз муносабатларининг тўлиқ марказлашмаганлиги

• маблағларни тақсимлашнинг чекланганлиги

• қарз маблағларидан фойдаланганлиги учун жуда юқори фоиз меъёрларининг белгиланганлиги

Илк шаклланиш босқичи

• бўш молиявий маблағларни фоиз билан вактида тўлаш мажбурияти асосида қарз олувчига беришига асосланиб жамғариш

• юридик ва жисмоний шахслар учун ҳар хил тўлов ва ҳисобкитоблар бўйича хизмат кўрсатиши (кейинчалик давлат учун ҳам)

• қатор махсус молиявий операцияларни ўтказиш (масалан, вексель муносабати механизми бўйича хизмат кўрсатиш ва бошқалар)

ТАРКИБИЙ ЖИҲАТДАН РИВОЖЛАНИШ БОСҚИЧИ
ҲОЗИРГИ БОСҚИЧ
Бу босқичнинг асосий белгиси иқтисодиётда кредит муносабатларини давлат томонидан марказлашган ҳолда бошқарилишидир. Давлат миқёсида кредит муносабатларининг марказлашуви ҳар бир давлатнинг Марказий банки ёрдамида амалга оширилади.

• кредит муносабати иштирокчилари – қарз берувчи ва қарз олувчи – ҳуқуқий жиҳатдан мустақил субъект бўлиши керак. Мустақил субъект сифатида ҳар иккала томон бирбири билан ўзаро алоқалардан келиб чиқувчи мажбуриятларни бажаришини моддий жиҳатдан кафолатлай олиши керак. Мажбуриятларни бажара олиш қобилиятини ҳисобга олган ҳолда мустақил ҳуқуқий субъект сифатида томонлар иқтисодий муносабатга киришишлари керак

• қарз берувчи ва қарз олувчи манфаатлари бирбирига мос тушган тақдирдагина кредит заруриятга айланади. Бу манфаатлар, авваламбор, объектив жараёнлар, ўзаро манфаатларни тақозо этувчи аниқ вазият билан боғлиқ.