4-2 ions in natural waters by titration of lead salts in the presence of dithizone

Oltingugurtning murakkab kislotalari
Tiosulfat kilotasi – H₂S₂O₃ – tiosulfat kislota deb yuritiladi. Bunday tarkibli kislota erkin holatda mavjud emas. Lekin uning tuzlari – tiosulfatlar barqaror moddalardir.
Natriy tiosulfat - Na₂S₂O₃ – tiosulfat kislotabing tuzlaridir. Agar 78 C da vodorod sulfide va sulfat angidrid ta’sir ettirilsa H₂S₂O₃ hosil bo’ladi.
H₂S + SO₃ = H₂S₂O₃
Tiosulfat kislota odatdagi sharoitda tez parchalanadi, u beqaror modda:
H₂S₂O₃ = H₂O + SO₂ + S
Odatda tiosulfatlar natriy sulfitiga oltingugurt qo’shib olinadi:
Na₂SO₃ + S = Na₂S₂O₃

S
Na -----O

S
Na -----O
O

S₂O₃^2- ionida oltingugurtlardan birining oksidlanish darajasi -2 ga teng. Natriy tiosulfat - Na₂S₂O₃ ning xlor bilan ta’siridan sulfatlar hosil bo’ladi:

Na₂S₂O₃ + Cl₂ + H₂O = Na₂SO₄ + S + 2HCl
Hosil bo’lgan oltingugurt xlor ta’sirida sulfat kislotagacha yokinuning tuzlarigacha oksidlanadi:
S + 3Cl₂ + 4H₂O = H₂SO₄ + 6HCl
Oxirgi mahsulot tarkibi quyidagicha:
Na₂S₂O₃ + 4Cl₂ + 5H₂O = 2NaHSO₄ + 8HCl
Agar tiosulfatlarga bromli suv ta’sir ettirilsa, oltinguigurt cho’kmasi hosil bo’lishi kuzatiladi:
Na₂S₂O₃ + Br₂ + H₂O = Na₂SO₄ + S + 2HBr
Natriy tiosulfat fotografiyada kiksaj sifatida ishlatiladi. Undan analitik kimyoda yodometik tahlilda keng qo’llaniladi. Na₂S₂O₃ – galogenlar, sianidlar bilan zaxarlanganda, shuningdek As, Pb, Hg birikmalarining ta’sirini yo’qotish uchun ishlatiladi. Bundan tashqari Na₂S₂O₃ allergiya va asab kasalliklarida ham tavsiya etiladi. Tiosulfatlarni sianidlar ta’sirini yo’qotishi ularning ta’sirida sianidlarning bezarar rodanidlarga aylanishidir:
KCN + Na₂S₂O₃ = KCNS + Na₂SO₃
Tiosulfatlar juda oson kompleks birikmalar hosil qilish xossasiga ega:
AgCl + Na₂S₂O₃ = Na│AgS₂O₃│ + NaCl
Tion kislotalar. Yuqoridagi natriy tetrationat tion kislotaning tuzidir. Umumiy formulasi H₂S_nO₆ bo’lgan kislotalar polition kislotalar (n=3, 4, 5, 6, 7, 20 gacha ) deyiladi.

• 
  H₂S₂O₆ – dition;
  
• 
  H₂S₄O₆ – tetration;
  
• 
  H₂S₅O₆ – pentation va h.k.
  

O O
H – O S O – H
S S

O O

Xlorsulfon kislota HSO₃ – Cl sulfat kislotaniong chala xlorangidridi bo’lib, SO₃ ga HCl ta’sir ettirib olinadi:

SO₃ + HCl = HSO₃ – Cl
Xlorsulfon kislota oson gidrolizga uchraydi va sulfat kislotaga aylanadi:
HSO₃ – Cl + H₂O = H₂SO₄ + HCl
Pirosulfat kislota – H₂S₂O₇ sulfat kislotadan suv ajralib chiqishidan hosil bo’lgan mahsulotdir:
2H₂SO₄ = H₂S₂O₇ + H₂O
O O
H – O O O – H
S S

• 
  O
  

Monoperoksisulfat kislota – HOOSO₃H. Vodorod peroksiddagi vodorodning bir qismi sulfoguruhga almashinganda hosil bo’lgan mahsulotdir. U quyidagicha tuzilish formulasiga ega:
O

S
H -- O – O O – H
O
H₂SO₅
H₂SO₅ oltingugurt (VI) oksidining suvsiz H₂O₂ da erishidan hosil bo’ladi va Karo kislotasi ham deb yuritiladi:
H₂O₂ + SO₃ = H₂SO₅
H₂SO₅ kristall modda (suyuqlanish harorati 45 C ). Oksidlovchilik xossalari yaqqol ifodalangan kuchlikislotalardan:
2KI + H₂SO₅ = K₂SO₄ + I₂ + H₂O
Biperoksisulfat kislota – HSO₃ –O – O – SO₃H. Vodorod peroksiddagi ikkala vodorodning sulfoguruhga almashinishidan hosil bo’lgan mahsulotdir. Empirik formulasi H₂S₂O₈ bo’lgan kristall modda. Suvda eriganida sulfat kislota va vodorod peroksidini hosil qiladi:
H₂S₂O₈ + H₂O = H₂SO₄ + H₂O₂
Biperoksisulfat kislota juda kuchli oksidlovchi kislota hisoblanadi:
2KI + H₂S₂O₈ = 2KHSO₄ + I₂
Sanoat miqyosida H₂S₂O₈ va uning tuzlari H₂SO₄ ning 50 % li eritmalarini yoki gidrosulfatlarni gidrolizlab olinadi:
H₂SO₄ H⁺ + HSO₄^-
K (-) 2H⁺ + 2e H₂⁰
A (+) 2 HSO₄^- - 2e H₂S₂O₈
H₂S₂O₈ dan vodorod peroksidi olish uchun ishlatiladi.