4-2 ions in natural waters by titration of lead salts in the presence of dithizone

I.5. Information on sulfur and its compounds
Sulfur. Occurs freely in nature. There are large deposits of sulfur in Italy, USA, Japan, Russia.
FeS – iron kolchedani;
ZnS – zinc deception
PbS – lead glaze;
Bi₂S₃ – bismuth luster
CaSO₄∙2H₂O – plaster;
BaSO₄; MgSO₄∙7H₂O;
Na₂SO₄∙10H₂O – occurs in the form of compounds in the form of glauber's salt. Sulfur is found in oil, coal, plants and animals. There are several allotropic forms of sulfur:
rhombic;
crystal;
amorphous;
monoclinic

Under normal conditions, it forms brittle yellow crystals, liquefies at 112.8 ℃, has a density of 2.07 g / cm3, is insoluble in water, but CS2 is soluble in benzene. Rhombic sulfur is stable at temperatures below 95.6 ℃. It crystallizes in the form of an octahedral rhombus. Monoclinic or prismatic sulfur is present in the form of long needle-like crystals at temperatures above 95.6 ℃. At 119 ℃, the sulfur liquefies. It turns brown at 160 ℃, its viscosity decreases when it exceeds 250 .4. It is mobile at 400 ℃ and boils at 446.6 ℃. If the sulfur is heated vigorously and then suddenly cooled, a brownish-yellow soft sulfur is formed from the bottom of the vessel, which is a rubber-like amorphous form of sulfur. Sulfur is S8 at low temperatures.

Method of extraction: In America, the Frank method is used. 170 ℃ The heated water is fed to the sulfur through a pipe. The hot water that touches the sulfur is liquefied and released to the surface by compressed air. Sulfur ores are burned and separated by heating. The resulting sulfur is expelled.
FeAsS₂ = FeS + S + As
H2C and SO2 are extracted from gases at high temperatures in the presence of a catalyst:

2 H₂S+ SO₂ = 3S + 2H₂O

Sulfur is also formed when sulfates are exposed to carbon:

CaSO₄ + 4C = 4CO + CaS

If sulfides are hydrolyzed, H2S is obtained from them, and then sulfur is obtained from their combustion:

CaS + H₂O + CO₂ = H₂S + CaCO₃

2H₂S + O₂ = 2S + 2H₂O
For medical purposes, sulfur is obtained from sodium thiosulfate:

Na₂S₂O₃ + H₂SO₄ = H₂S₂O₃ + Na₂SO₄

H₂S₂O₃ = H₂O + SO₂ + S
Sulfur yields CS2, black powder, sulfur dyes, mustard gas, sulfuric acid, etc.

S + O₂ = SO₂

S + 3F₂ = SF₆
S + 6HNO₃ = H₂SO₄ + 6NO₂ + 2HOH
Qaytaruvchilar bilan oltingugurt oksidlovchi bo’ladi:
Zn + S = ZnS
3S + 6KOH = K₂SO₃ + 2K₂S + 3HOH
H₂ + S = H₂S
Na₂SO₃ + S = Na₂S₂O₃
Oltingugurt azot bilan bir necha xil birikmalar hosil qiladi.S₄N₄, S₁₅N₂, S₁₆N₂. Oltingugurt tetranitrid – sarqi kristall modda. 178 da suyuqlanadi. U qizdirilganda portlaydi:
S₄N₄ = 4S + 2N₂
U suyuq holatdagi oltingugurt va ammiak ta’siridan halos bo’ladi:
10S + 16 NH₃ = S₄N₄ + 6(NH₄)₂S
Sulfid kislotaning tuzlari sulfidlar deyiladi. Og’ir metallarning sulfidlari suvda erimaydio. Sulfid kislotaning tuzlari – sulfidlar suvda erimaydi. Ishqoriymetallar tuzlari va ammoniy sulfide eriydi. Sulfidlarning xarakterli xossalaridan biri ularning rangli bo’lishidir.
Ishqoriy va ishqoriy – yer metallari tuzlari rangsiz, og’ir metal tuzlari har xil rangga bo’yalgan.

• 
  FeS,CoS,NiS, Ag₂S, PbS, Bi₂S₃ tuzlari qo’ng’ir – qora rangli;
  
• 
  ZnS va CaS oq rangli;
  
• 
  CdS, SnS, As₂S₃ sariq rangli;
  
• 
  MnS teri rangli;
  
• 
  Sb₂S₃ jigar rangli bo’ladi.
  

Bundan analitikkimyoda qo’llaniladi, ya’ni kationlar sgu asosida bir – biridan ajratiladi. Issiqqa nisbatan sulfidlar beqaror, qzidirilganda ular erkin oltingugurt hosil qilib parchalanadi.

• 
  CuS (qora rangli) - suvda ham suyultirilgan kislotalarda ham erimaydi;
  
• 
  FeS (qora rangli) – suvda erimaydi, lekin kislotalarda eriydi;
  
• 
  HgS (qora rangli) – nitrat kislotada hamerimaydi.
  

Ko’p sulfidlar kons. Xlorid kislotada eriydi. PbS, ZnS, CuS bo’lsa nitrat kislotada eriydi. HgS zar suvida erishi aniqlangan. Sulfidlar orasida o’tkazuvchan tarkibli birikmlar hamuchraydi. Masalan, FeS_1.01 dan boshlab FeS_1.14 gacha.
Na₂S, CaS va BaS teridan tuklarni yo’qotish uchun ishlatiladi. Sulfidlar oson gidrolizlanadi. Bunda nordon tuzlar hosil bo’ladi:
NaOH + H₂S ⁼ NaHS + HOH
NaHS + NaOH = Na₂S + HOH
Alyuminiy va xrom (III) sulfidlari suvda soson qaytmasgidrolizga uchraydi:
Al₂S₃ + 6HOH =2Al(OH)₃ + 3H₂S

Cr₂S₃ + 6HOH = 2Cr(OH)₃ + 3H₂S

Hamma sulfidlar, shuningdek H₂S kuchli qaytaruvchi:
2H₂S + Cl₂ = HCl+ S
2H₂S + O₂ = 2H₂O + 2S
Quruq H₂S yonganda oltingugurt (IV) va suv hosil bo’ladi:
2H₂S + 3O₂ = 2H₂O + 2SO₂
4NiS + 7O₂ = 2Ni₂O₃ + 4SO₂
Juda ko’pchilik oksidlovchilar ishtirokida sulfidlar sulfatlargacha oksidlanadi:

NiS + O₂ = NiSO₄

3CuS + 14HNO₃ = Cu(NO₃)₂ + 3 H₂SO₄ +8NO + 4H₂O
CuS + 4H₂O – 8e Cu²⁺ + SO₄^2- + 8H⁺
NO^3- + 4H⁺ + 3e NO + 2H₂O
Tuzlarga H₂S yoki uning tuzlarini ta’sir ettirish orqali sulfidlar olinadi:
CuSO₄ + H₂S = CuS + H₂SO₄
FeCl₂ + (NH₄)₂S = FeS + 2NH₄Cl
NaSO₄ + 4C = Na₂S + 4CO
Polisulfidlar. Bular H₂S₂ kislotaning tuzlari, umimiyformulasi – (H₂S)_n, nu yerda: n = 2, 3, 4……………9. Me₂S_n n= 2 dan 23 gacha bo’lishi mumkin.
Ishqoriy va ishqoriy – yer metallarining persulfidlari,ammoniyli tuzlari, piritlat katta ahamiyatga ega.
Persulfidlar – ham oksidlovchilar ham qaytaruvchilardir. (NH₄)₂S III valentli surma va mishyakni Y valentli birikmalarigcha oksidlaydi va ularning tuzlarini hosil qiladi:
SnS + (NH₄)₂S = (NH₄)₂SnS₃
Persulfidlar disproporsiyalanish reaksiyasiga kirishadi:
FeS₂ = FeS + S
Ular ishqorlar ta’sirida ham oksidlovchi ham qaytaruvchi bo’la oladi:
3Na₂S₂ + 6NaOH = Na₂SO₃ + Na₂S + 3H₂O
Ishqoriy metallarning persulfidlarini, gidroksidlarini, karbonatlarini qizdirib olinadi:
Na₂S + S = Na₂S₂
(NH₄)₂S + nS = (NH₄)₂S_n
S²⁺ birikmalari. 1928 – yil Gall SO oksidini tionilxlorid buini Mg yoki Ag dan o’tkazib 80 % unum bilan ajratib olgan.
2Ag + SOCl₂ = 2AgCl + SO
SO – rangsiz gaz.
SO + 2KOH = K₂SO₂ + H₂O
S⁴⁺ birikmalari. SO₂ – rangsiz, o’ziga xos o’tkir hidga ega bo’lgan gaz modda. U -10 da konsentratsiyalanadi,bunda rangsiz suyuqlik hosil bo’ladi.
SO₂ + HOH = H₂SO₃ H⁺ + HSO₃ H⁺ + SO₃^2-
SO₂ - ham oksidlovchi ham qaytaruvchi bo’la oladi:

• 
  Qaytaruvchi:
  

SO₂ + Cl₂ + 2H₂O = H₂SO₄ + 2HCl

• 
  Oksidlovchi:
  

2H₂S + SO₂ = 2H₂O + 3S

• 
  Disproporsiyalanishi:
  

4 SO₂ + 8KOH = 3K₂SO₄ + H₂S + 4H₂O
Olinishi. Oltingugurtni kislorod yonishida va sulfitlarga kuchli kislotalar ta’siridan hosil bo’ladi:
S + O₂ = SO₂
Na₂SO₃ + H₂SO₄ = Na₂SO₄ + H₂O + SO₂
Texnikada havo ishtirokida oltingugurtni rudalarni yonib olinadi: PbS, ZnS, Cu₂S, FeS
4FeS + 7O₂ =2Fe₂O₃ + 4SO₂
SO₂ – organik bo’yoqlarni rangsizlantirish uchun ishlatiladi. Meditsinada dezinfiksiyalovchi modda sifatida, sulfat kislota olish uchun ishlatiladi.
H₂SO₃ – erkin holda mavjud emas, suyultirilgan eritmalarda mavjud:
H₂SO₄ H₂O + SO₂
2 ta tautomer holatda mavjud.
H₂SO₃ H⁺ + HSO₃ ^–
HSO₃ H⁺ + SO₃^2-
NaHSO₃ – gidrosulfitlar
Na₂SO₄ – sulfatlar
H₂SO₃ va uning tuzlari hamoksidlovchilik, hamqaytaruvchilik xossasiga ega.
H₂SO₃ + J + H₂O = H₂SO₄ + 2HJ
H₂SO₃ + H₂Cr₂O₇ = 4H₂O + Cr₂(SO₄)₃
4FeCl₂ + H₂SO₃ + 4HCl = 2ZnCl₂ + 3H₂O + S
2H₂S + H₂SO₃ +4HCl = 3S + 3H₂O
Ishqoriy metallar sulfitlaridan boshqa sulfitlar suvda erimaydi. Sulfitlar gidrolizga uchraydi:
Na₂SO₃ + HOH NaHSO₃ + NaOH
Sulfitlarga kuchli kislotalar ta’sirida SO₂ hosil bo’ladi:
Na₂SO₃ + H₂SO₄ Na₂SO₄ + H₂O + SO₂
Kislotalar ta’siridan nordon tuzlar olinadi:
CaSO₃ + H₂SO₃ = Ca(HSO₃)₂
Sulfitlar juda oson kompleks birikmalar hosil qiladi: │Me(SO₃)₂│, Na₆│Me(SO₃)₄│, Na₃│Me(SO₃)₄│, Na₃│Me(SO₃)₂│, Na₅│Me(SO₃)₄│.
Sulfitlar ishqorlarga SO₂ ta’sir ettirish orqali olinadi:
NaOH + SO₂ = NaHSO₃
Ular karbonatlarga SO₂ gazini ta’sir ettirish orqali olinadi:
Na₂CO₃ + SO₂ = Na₂SO₃ + CO₂
Almashinish reaksiyasi orqali:
Na₂SO₃ + CdCl₂ = 2NaCl + CdSO₃
Pirosulfit kislotasining tuzlari. Agar sulfit kislotasidan suv torib olinsa pirosulfitlat hosilbo’ladi:
2 H₂SO₃ = H₂S₂O₅ + H₂O
H₂S₂O₅ tarkibli kislota erkin holda mavjud emas, lekin uning tuzlari bor. Pirosulfitlat gidrosulfitlardan suvni tortib olish orqali olinadi:
K – O – S – O – H + H – O – S – O – K = K – O – S – O – S – O – K

O O O O
K₂S₂O₅
H₂S₂O₅ + H₂SO₄ = H₂S₂O₅ + K₂SO₄
Tion kislotalar - H₂S₂O₄ . Sulfanil va sulfitkislotalarining o’zaro ta’siridan tion kisloatalari, masalan, dition kislotasi hosil bo’ladi:
H – O – S – O – H + H – O – S – O – H = H – O – S – O – S – O – H + H₂O

O O
Dition (H₂S₂O₄) kislota hamerkin holda olinmagan, lekin tuzlar holida uchraydi:
Na₂S₂O₄ – natriy ditionat
SO₆ birikmalari. Bunday tuzilishga ega bo’lgan birikmalar SO₃ , SF₆ , SO₂Cl₂ va sulfatlar kiradi.
SO₃ bug’lari yig’ilganda suyuq holdagi uchuvchan modda olinadi. (qaynash harorati 44.8 C). Bu birikma trimerlardan tashkil topgan (SO₃)₃. Agar suyuqlik sovutilsa 16.8 C larda qotib tiniq massa hosil qiladi. U muzga o’xshash va asbestsimon polimer tuzilishga ega bo’lgan birikma hosil qiladi.

Sulfat angidrid suvda eriganida sulfat kislota hosil bo’ladi:

SO₃ + H₂O = H₂SO₄
SF₆ – rang siz gaz, u bosim ostida – 50.5 C da suyuqlikka aylanadi. U kislorodda ham vodorodda ham yonmaydi va unga suv ta’sir etmaydi.
SF₆ kimyoviy jihatdan juda inert. Buning sababi markaziy atomning koordinatsion to’yinganligi va SF₆ ning ionlanish energiyasi qiymati juda yuqoriligi bilan tushuntiriladi. Oltingugurtni bevosita ftor bilan ta’siridan hosil bo’ladi:
S + 3F₂ = SF₆
Sulfit angidridga katalizator ishtirokida to’g’ridan – to’g’ri xlor ta’sir ettirilganda u sulfuril xloridga aylanadi:
SO₂ + Cl₂ = SO₂Cl₂
Sulfuril xloridning suv bilan ta’siridan sulfat kislota hosil bo’ladi:
SO₂Cl₂ + 2H₂O = H₂SO₄ + 2HCl
Oltingugurtning galogenli birikmalari. Oltingugurt xlorid – S₂Cl₂ – qizil rangli suyuqlik (suyuqlanish harorati -80 C, qaynash harorati +59 C), qovoq rangli yoqimsiz hidga ega. S₂Cl₂ o’zida oltingugurtni eritadi va u kauchukni vulkanlashda ishlatiladi. Oltingugurtndan quruq xlor o’tkazish orqali olinadi:

2S + Cl₂ = S₂Cl₂

Bundan tashqari oltingugurt tetraxlorid ham bor – SCl_{4 .} Suyuq modda, uning suyuqlanish harorati -30 C ga teng.
Oltingugurtning ftorli birikmlaridan – S₂F₂ rangsiz gaz modda, -35 C da suyuqlikka aylanadi. Oltingugurt tetraftorid – SF₄ rangsiz gaz bo’lib, --10.4 C da suyuqlikka aylanadi. SCl₂ ga natriy ta’siridan olinadi:
3 SCl₂ + 4NaF = SF₄ + S₂Cl₂ + 4NaCl
Oltingugurtning brombilan faqat birgina birikmasi oltingugurt monobromidi – S₂Br₂ mavjud. S₂Br₂ qo’ng’ir rangli suyuqlik – 46 C da qotadi.