2021 Ўзбекистон маданияти ва санъати тарихи

XVI-ХIX асрларда Ўзбек хонликлари даври маданият ва санъати
ХV аср бошларига келиб Дашти қипчокдаги қабилалар. Мустақил давлат тузиш ҳаракатларининг бошланиши. Шайбонийлар даврида маданияти ва меъморчилик. Ҳаттотлик санъатининг ривожланиши. Китоб безаш ҳамда миниатюра ишлаш борасидаги ютуқлар. Аштархонийлар даврида меъморчилик санъати. Тасвирий санъат меъморий безакларда, амалий санъат буюмлари кенг ўрин эгаллаши ва уларнинг ажралмас қисмига айланиши. Шу даврда ишланган гилам ва сўзаналар, сопол буюмлар, Бухородаги Нодир-Девон Беги Самарқанддаги Шердор, Тилла қори мадрасаларининг безакларида тасвирий санъат ўз ифодасини топиши. Миниатюра ва китобот санъати.


ХVIII-ХIX асрларда ўзбек хонликлари даври маданияти ва санъати
Бухоро амирлигида маданият ва санъат. Бухоронинг Марказий Осиёдаги диний марказ сифатидаги ўрни. Меъморликда анъанавий қурилишларнинг давом этиши.
Хива хонлигида маданият ва санъат. Хиванинг машҳур ёдгорликлари ва унинг тугалланган кўринишга эга бўлиши. Дарвозалар, карвонсаройлар ва мадрасалар. Паҳлавон Маҳмуд мақбараси (1810) ва Тош Ҳовли (1838) ёдгорликларининг безакдорлиги. Ичан қалъада хон қароргоҳи ва бошқа муҳим маъмурий бинолар. Улардаги санъат асарлари. Қўқон хонлигида маданият ва санъат. Шаҳар марказида бозор ва гузарлар, жума масжид ҳамда чорраҳаларда катта бўлмаган карвонсаройлар. Бу давр меьморлигида лой ва паҳсанинг ишлатилиши.


Россия мустамлакаси даврида Туркистонда маданият ва санъат

ХIХ аср охири - ХХ аср бошларида Ўзбекистон маданияти ва санъати. Шаҳар ва қишлоқлар турмуш тарзининг ўзгариши. Аҳмад Дониш миниатюралари. Замонавий санъат турларининг кириб келиши. Архитектура ва тасвирий санъат. Рус ва Европа китоб санъатининг кенг ёйилиши. Кино санъатининг кириб келиши. Худойберган Девоновнинг (1877-1940) фаолияти. Туркистонда амалий безак ва халқ санъати. Халқ амалий санъати усталари яратган буюмларнинг ташқи бозорларга чиқиши. Гиламдўзлик, зардўзлик, кандакорлик буюмлари. Чармдўзлик ва Бухоро зардўзлиги. Ганч ва ёғоч ўймакорлиги ҳамда гиламдўзликнинг жонланиши. Бухоролик уста Ширин Муродов, Қўқонлик ёғоч ўймакори уста Нажмиддин Ҳайдаров, Хивалик уста Ота Полвонов ва бошқаларнинг фаолияти. Кулолчилик. Турли идиш товоқлар, ўйинчоқлар ва майда ҳайкалчаларнинг ишланиши. Заргарликда яратилган турли хилдаги тақинчоқ ва тиллақошлар.

ХХ аср бошларида Ўрта Осиёда амалий-декоратив санъат асарларидаги композициялар, сюжет ва мотивлар ва реал ҳаётнинг тасвирланиши. Уларнинг Европа ва маҳаллий меъморчилик санъати анъаналарининг бир-бирига яқинлашиши. Ўрта Осиёда рус бадиий мактабининг талабалари. А.Каразин, И.Казаков, С.П.Юдин, Р.Зоммер.