1.“Innovatsiya” atamasini ta’riflab bering?

78.Innovatsiyalarning mohiyati va xususiyatlari.

Innovatsiya – bu bozor talabidan kelib chiqqan holda jarayonlar va mahsulotlarning sifatli o‘sish samaradorligini ta’minlash uchun joriy etilgan yangilikdir. Inson intellektual faoliyati, uning fantaziyasi, ijodiy jarayoni, kashfiyotlari, ixtirolari va ratsionalizatorligining yakuniy natijasi hisoblanadi.
Yangi iste’molchilik xususiyatlari yoki ishlab chiqarish tizimlarining samaradorligini sifatli oshirish orqali bozorga mahsulot (tovarlar va xizmatlar)ni yetkazib berish – innovatsiyaga misol bo‘la oladi.
Innovatsiya – foydalanish uchun kiritilgan yangi yoki sezilarli darajada yaxshilangan mahsulot (tovar, xizmat) yoki jarayon, sotuvlarning yangicha uslubi yoki ish amaliyotidagi, ish o‘rinlarini tashkil etishdagi va tashqi aloqalarni o‘rnatishdagi yangi tashkiliy uslub hisoblanadi.
“Innovatsiya” atamasi lotincha “novatio” so‘zidan olingan bo‘lib, “yangilanish” (yoki “o‘zgarish”), “in” qo‘shimchasi esa lotinchadan “yo‘nalishida” deb tarjima qilinadi, agar buni yaxlit “Innovatio” ko‘rinishida tarjima qilsak – “o‘zgarishlar yo‘nalishida” deb izohlanadi. Innovation tushunchasi birinchi bo‘lib XIX-asrning ilmiy tadqiqotlarida paydo bo‘ldi.
Innovatsiyaning asosiy xususiyatlari:
o ilmiy-texnikaviy, texnologik yoki boshqaruv yangiligi;
o amaliy qo'llanilishi (aniq loyihada amalga oshirish imkoniyati);
o bozor talabiga (jamoat ehtiyojlariga) muvofiqligi;
o potentsial rentabellik.


80. Innovatsion iqtisodiyotning umumiy asoslari, fanning predmeti, maqsad va vazifalari.
Innovatsion iqtisodiyot – bu tubdan o’zgartirilgan, zamonaviylashtirilgan iqtisodiyot. Uning vujudga kelishinig asosiy sabab, ishlab chiqarish texnologik usulining rivojlanishi ( oddiy kooperatsiya, manifaktura, mashinalashgan ishlab chiqarish).
Innovatsion iqtisodiyotning asosiy maqsadi mahsulot ishlab chiqarish miqdori va sifatini oshirgan holda, uning tannarxini minimallashtirish va texnologik, tashkiliy hamda insoniy zaxiralarning sifatini oshirib, ularni ilg’or xalqaro talablarga moslashtirishdir.
Yuqori darajada samarador bo’lgan yangi innovatsion texnalogiyalarni hayotga tadbiq etishda quyidagi natijalar eng asosiy vazifalar hisoblanadi:
-Ishlab chiqarish va boshqaruvda qo’l mehnati ulushini iloji boricha kamaytirish va mehnat sharoitlarini yaxshilash;
-Ishlab chiqarish jarayoning to’xtamasligi va stabilligini ta’minlash, ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lmagan vaqt yo’qotishlarni bartaraf qilish;
-Mahsulot birligiga to’g’ri keladigan mehnat sarfi va energiya sarfini iloji boricha kamaytirish;
-Ishlab chiqarishda ishlatiladigan asbob-uskuna, mexaninz va qurilmalarning samaradorligini oshirish;