1-Vetenariya Meditcinasi Oqiwshisi Nuradinov Sadiqtin’


Kriptotizmnıń klassik sxemaları hám islew modelleri



Download 38,23 Kb.
bet13/17
Sana01.07.2021
Hajmi38,23 Kb.
#106657
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Bog'liq
Nuradinov Sadiq

Kriptotizmnıń klassik sxemaları hám islew modelleri

Kriptotizmniń ulıwmalasqan klassik sxeması 3.1-súwrette kórsetilgen.

3.1-súwret. Kriptotizmniń ulıwmalasqan sxeması.

Jóneltiwshi baslanǵısh M xabardıń ashıq tekstin islep shıǵaradı. Ol qorǵalmaǵan kanal boyınsha nızamlı alıwshıǵa uzatılıwı kerek. Kanaldı, uzatılıp atırǵanda xabardı uslap alıw hám onı ashıw maqsetinde uslap alıwshı gúzetip turadı. Jóneltiwshi arqaǵa qaytatuǵın Ek ózgertiw járdeminde M xabardı shifrlaydı hám alıwshıǵa jóneltetuǵın C = Ek(M) shifrtekstti (kriptogrammanı) aladı.

Nızamlı alıwshı C shifrtekstti qabıl qılıp, teris Д = Ек-1 ózgertiw járdeminde onı qayta shifrlaydı hám ashıq tekst M kórinisindegi baslanǵısh xabardı aladı:

Дк(С) = Ек-1(М) = М

Ek ózgertiw kriptografik ózgertiwler yaki kriptoalgoritmler toplamınan tańlanadı. Bólek isletiletuǵın ózgertiw K gilt járdeminde tańlanadı. Kriptosistema ámelge asırıwdıń túrli varinatlarına iye: qollanbalar toplamı, apparat qurallar, kompyuterdiń dástúrler toplamı; olar ashıq tekstti shifrlaw hám ashıq shifr tekstti túeli usıllar menen qayta shifrlaw imkaniyatın beredi, olardan biri anıq bir K gilt járdeminde tańlanadı.

Qayta shifrlawdı ózgertiwge qaraǵanda shifrlawdı ózgertiw simmetrik hám simmetrik emes bolıwı múmkin. Simmetrikli – bir giltli, simmetrik emesli – eki giltli (ashıq giltli) kriptosistema klasları bolıp esaplanadı. Bir giltli simmetrik kriptosistemanıń sxeması 3.1-súwrette keltirilgen. Onda birdey sırlı giltler shifrlaw blogında hám qayta shifrlaw bloginda isletiledi.

Eki giltli simmetrik emes kriptosistemanıń ulıwmalasqan sxeması 3.2-súwrette keltirilgen:

3.2-súwret. Ashıq giltli assimmetrik kriptosistemanıń ulıwmalasqan sisteması

Simmetrik kriptosistemada sırlı gilt jóneltiwshige hám alıwshıǵa giltler tarqatatuǵın qorǵalǵan kanal boyınsha, máselen kuryer menen uzatıladı. Simmetrik emes kriptosistemada qorǵalmaǵan kanal boyınsha tek ashıq gilt uzatıladı, sırlı gilt bolsa onı islep shıǵarılǵan orında saqlanadı.

Shifrlaw usılın tańlaw, yaǵnıy kriptografik algoritm hám onı qaysı rejimde isletiw aldın ala uzatılıp atırǵan maǵlıwmat (xabar) qásiyetlerine baylanıslı boladı. Sonday-aq maǵlıwmattı muhofazalamoqchi bolǵan tárep imkaniyatlarında (qollanılıp atırǵan kripto-qurallardıń bahası hám shıdamlılıǵına) da baylanıslı.

Shıdamlı kriptografiyalıq algorıtim hám rejimdi tuwrı tańlawdıń ózi ele maǵlıwmat uzatıwshı tárepke kepillengen qorǵanıwǵa iye maǵlıwmat jiberiliwge tolıq imkaniyat jaratpaydı. Bul jerde kriptografik algoritm hám rejimdi tańlawdı tuwrı qollana biliwde zárúr usıllardan biri esaplanadı. Sebebi, eń shıdamlı dep esaplanǵan kriptografik algoritmlerde nadurıs paydalanıw aqıbetinde óziniń shıdamlılıq dárejesin túsiredi. Bunday jaǵdaylardıń júz beriwi bolsa kriptoanalitik ushın júdá zárúr qural sıparında qolay keliwi múmkin.

Túrli shifrlar ushın deshifrlaw máseleleri hár túrli quramalılıqlarǵa iye boladı. Usı másele quramalılıq dárejesi tap sol shirfdiń tiykarǵı qásiyetin anıqlaydı. Sonıń ushın birde bir shirf kriptografik shıdamlılıǵı haqqında pikir júritkende jeterli dárejede hám kishi shıdamlılıqqa iye bolǵan túrlerge ajıratıp qaraladı.

Download 38,23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish