1. Mutloq qora jism

Ish joylarida issiqlikdan nurlanish intensivligini aniqlash
Issiqlik nurlanish, temperaturaviy nurlanish — jismning ichki energiyasi hisobiga chiqariladigan elektromagnit nurlanish.
Masalan, choʻgʻlangan metallar sirtidan, yer atmosferasi va b. dan issiklik nurlanadi. Issiqlik nurlanish moddaning mikroskopik jarayoniga, uning mutlaq temperaturasi va optik xossalariga bogʻliq. Issiqlik nurlanishning asosiy tavsiyalaridan biri — jismning nurlanish qobiliyati; u Issiqlik nurlanish paytida jism yorituvchanligining spektr zichligiga teng . Qizigan jism bilan termodinamik muvozanatda boʻlgan Issiqlik nurlanish uchun Kirxgof nurlanish qonuni, mutlaq qora jism uchun Plank nurlanish qonuni, Stefan— Bolsman nurlanish qonuni va b. bajariladi
Termal nurlanishning intensivligi. Issiqlik oqimining zichligini o'lchash (termal nurlanish). Harorati mutlaq noldan yuqori bo'lgan barcha jismoniy jismlar termal nurlar chiqaradi. termal nurlanish- materiya chiqaradigan elektromagnit nurlanish uning ichki energiyasi tufayli yuzaga keladi.
Intensivlik termal nurlanish tana haroratining pasayishi bilan keskin kamayadi. Ko'pgina qattiq va suyuq jismlar doimiy emissiya spektriga ega, ya'ni. barcha to'lqin uzunlikdagi to'lqinlarni chiqaradi.
Insonning ko'rinadigan nurlanishi (yorug'lik): l = 0,40-0,75 mkm.
Infraqizil (ko'rinmas yorug'lik): l = 0,75-400 mkm. Keyingi - radio to'lqin diapazoni.
Jismlarning haroratini termal nurlanish orqali aniqlaydigan o'lchov asboblari deyiladi radiatsiya pirometrlari. Pirometrlar 300-6000 o S oralig'idagi haroratni o'lchash uchun ishlatiladi. 3000 o C dan yuqori haroratni o'lchash uchun pirometrlar amalda yagona o'lchash asboblari hisoblanadi, chunki. ular kontaktsiz. Nazariy jihatdan, pirometrlarning yuqori o'lchov chegarasi cheksizdir. Pirometrlar asosan ko'rinadigan yorug'lik va infraqizil nurlardan foydalanadi.
Jismlarning haroratini ularning termal nurlanishi bilan o'lchash uchun olingan qonunlarga asoslanadi butunlay qora tan. Agar tananing tashqi yuzasiga F nurlanish energiyasi oqimi tushsa, u Fp tomonidan qisman so'riladi, Phot aks etadi va Fpr uzatiladi. Ushbu oqimlar orasidagi nisbat tananing xususiyatlariga va, xususan, uning sirtining holatiga (pürüzlülük darajasi, rang, harorat) bog'liq. Agar tana unga tushgan barcha nurlanish oqimini o'zlashtirsa, u holda yutilish koeffitsienti u va shunday jism deyiladi mutlaqo qora.
Haqiqiy jismlar mutlaq qora emas va ularning faqat ba'zilari optik xususiyatlariga ko'ra ularga yaqin, masalan, neft qorasi, platina qorasi, qora baxmal ko'rinadigan yorug'lik hududida a ga ega, bu 1 dan kam farq qiladi.
Jismlarning tashqi yuzasi nafaqat yutadi, balki haroratga bog'liq bo'lgan o'ziga xos nurlanishni ham chiqaradi.