1. Моляр ва молял концентрациялар Мембраналар орқали бўладиган диффузия ва осмотик баланс Пассив ва актив ўтказувчанлик



Download 8,94 Mb.
bet4/7
Sana04.06.2022
Hajmi8,94 Mb.
#636466
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
10. Маъруза Моддалар ташилиши-2

МЕМБРАНА ЎТКАЗУВЧАНЛИГИ
Газлар
Гидрофоб
молекулалар
Қуйи
молекулалар
Юқори
молекулалар
Ионлар
бензин
спирт
глюкоза
аминокилоталар
Оддий диффузия
Енгиллаштирилган диффузия
Агар эритувчи билан эритма ўртасига ярим ўтказгич парда (мембрана) қўйилса, бу мембрана орқали эритувчи заррачалари эритмага ўтиб, уни суюлтира бошлайди. Эритувчи заррачаларининг ярим ўтказгич мембрана оркали ўтиш жараёни осмос дейилади. 
Осмос механизми
Эриган модда молекулалари ярим ўтказгич мембрана орқали ўта олмаганлиги сабабли унга урилиб кўрсатадиган босими осмотик босим деб аталади. Бу босим таъсирида ярим ўтказгич мембрана йиртилиб кетиши ҳам мумкин, чунки эритма етарли даражада концентрланган бўлиб, ярим ўтказгич мембрана чидамли бўлмаса бу вактда вужудга келадиган осмотик босим бир неча ўн, ҳатто юз атмосферага етиши мумкин. Агар тажриба учун икки хил концентрацияли эритма олиб, улар ўзаро ярим ўтказгич мембрана орқали бирлаштирилса, эритувчи концентрацияси купроқ эритмадан концентрацияси камроқ эритма томон ўта бошлайди ва иккала эритманинг концентрацияси тенглашиши билан осмос ҳодисаси тўхтайди, яъни бу пайтда ярим ўтказгич мембрана орқали суюқлиги иккала томонига ўтиш тезлиги тенглашади ва динамик мувозанат қарор топади.

Осмотик босим. Вант Гофф қонуни

Диффузия туфайли эритувчи молекулаларнинг идиш деворларига кўрсатаётган босими осмотик босим дейилади.

Вант Гофф қонуни: осмотик босим эриган модда концентрациясига тўғри пропорционалдир.

 = CRTноэлектролит эритмалар учун

 = CRT – электоролит эритмалар учун

Бу ерда: - осмотик босим

C – эритма концентрацияси

R –универсал газ доимийси

T – абсолют харорат,

- изотоник коэффициент


Қон плазмасининг минерал моддалар ҳосил қилган босим осмотик босим дейилади. Плазма таркибидаги минерал моддалар асосан калий, калций, натрий, магний катионлари ва хлорид, гидрокарбонат, гидроортофосфат ва сулфат анионлар кўринишида бўлади. Уларнинг мавжудлиги қоннинг ҳамда тўқималараро суюқликнинг осмотик босимини таъминлайди. Осмотик босимнинг муҳим аҳамияти шундан иборатки, у туфайли сув қондан тўқималарга ва тўқималардан қонга ўтиб туради. Шунинг учун ҳам осмотик босимнинг ўзгариб туриши сабабли ҳужайралар ичига сув кириб, уларни шишган ҳолатга келтиради ёки ҳужайралардан сув чиқиб, улар бужмайиб қолади. Бу ҳолатни эритроцитлар мисолида кўриш мумкин.
Плазмадаги оқсиллар 3 гуруҳга бўлинади - албуминлар, глобулинлар ва фибриногенлар. Оқсиллар қон босимини бир меъёрда ушлаб туришда муҳим рол ўйнайди. Оқсиллар ҳосил қилган босим – онкотик босим деб номланади. Онкотик босим физиологик жиҳатдан жуда муҳимдир, чунки улар организм сувсизланганда қонда сувни ушлаб туриш учун хизмат қилади.

Download 8,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish