1-mavzu: “Mehnat ta’limini o’qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalar” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

16-Amaliy mavzu:
Kelishuv va ziddiyat texnologiyasi 
Texnologiining maksadi
: talaba (yoki o’quvchi)larda mantikiy va
tankidiy fikrlash xamda murosaga kelish maxoratini shakllantirish va
bolalar xukuklari muammolari bilan boglik bulgan tushunchalarini
aniklash.Mashgulotni utkazish ketma-ketligi: 

---

47 
1.Uyinni poshl sii. 
Mazkur bostsichning vazifasi: u yoki bu fikrni tugri ekanligini
isbotlash orkali opponentlarni uz tomoniga ogdirish. 
Mashgulotni utkazish tartibi: 
Talaba (yoki ukuvchi)larga birin-ketin tasdiklovchi fikr yozilgan
tarkatma materiallar kursatiladi. Ularga tarkatma materiallarda berilgan
fikrlarni kabul kilish yoki kilmaslik taklif kilinadi. Tarkatma
materiallardagi fikrlarni kabul kilgan talaba (yoki o’quvchi)lar bir
tomondan, kolganlari ikkinchi tomondan joy egallaydilar. Shunday kilib
gurux 2 ta kichik guruxlarga ajraladi. Ulardan biri tasdiklangan fikrni
kabul kiladi va uning tugriligini isbotlaydi, boshka gurux esa, opponent
buladi. Guruxlarning vazifalari - uz guruxlariga boshka gurux a’zolaridan
kuprok kishini jalb etish, ya’ni ularni uz fikrlarini uzgartirishga olib
kelishdan iboratdir. Xar bir tasdiklangan fikr usgida 5 dakika ishlaiadi. 
Tarkatma materialdagi tasdiklangan fikrlar kuyidagicha bulishi
mumkin: 
- bolalar xukuklari xech kachon etarlicha ximoya kilinmaydi; 
- uzining xukuklarini bilish va uni ximoya kilish sharafli ishdir; 
- «Bolalar shaxsiy xayot kechirish xukukiga egadirlar». Bu xakikatni
kattalar xech kachon kabul kilolmaydilar; 
- uz xukuklarini ximoya kila turib, ba’zida uzaro ziddiyatlarga xam
duchor bulishga tugri keladi; 
- uz xukuklarimni ximoya kila olaman, turli uslublarni ma’kullay
olaman; 
- xar bir bola uchun uz xukuklarini bilish uta muximdir; 
- mas’uliyat xakida esa bolaga kattalar eslatib turishadi; 
- xamma vakt mening xukuklarim boshkalar xukuklarini chegaralab
turadi; 
- xukuk doimo javobgarlikni sezishni takozo etadi; 
- bolalar xukuklarini fakat kattalar ximoya kila oladilar; 
- xar bir inson uz karashlarini uzgartirish xukukiga ega; 
- kattalar xukuklari bolalarning xukuklarini chegaralaydi; 
- kuchli odam xamisha xakdir; 
- erkaklar va ayollar xech kachon teng bulmaydilar. 
2. Taxdil: 
Mazkur bostsichning vazifasi: uyinni utkazish vaktida uz xolatini
taxlil kila olish va kuyidagi savollarga javob berish: 
- Uyin shartlarini bajarish kiyin buldimi? 
- Mazkur ishni bajarish vaktida nimalarni xis etdingiz? 
- Baxe - munozara natijasidan konikdingizmi? 
- Natijaga erishishingizda Sizga nima yordam berdi va nima xalakit
berdi? 
Bu faoliyat xamkorlikda, kutarinki ruxda utishi, yaxshi natija bilan
tugashi va suxbatdosh charchamaslig i kerak. 
Baxs-munozaralarning natijasini albatta taxlil kilish va baxolash
kerak. Uning muvaffakiyati: birinchidan, guruxlar va ularning ishtirokchi
(xamkor)larini bir-birlariga uzlarining vaziyatlari va xolatlarini
tushuntirib, yangi axborotlar olishlariga, ikkinchidan, uzaro munosabat
vaktidagi ziddiyat (yoki salbiy xolat)ning bir kismini yuk kilinishiga
erishishlariga, uchinchidan, kuyilgan muammoni echib, uzaro bir-birlarini
tushunishlariga boglik. 

---

48 
3. Murosaga kelishishning kichik gurux^da (juftlikda) tashki 
etilishi. 
Mazkur bostsichning vazifasi: ikki opponent urtasidagi u yoki bu
fikrni tasdiklanish roziligiga erishish. 
Mashgulotni utkazish tartibi: 
Talaba (yoki o’quvchi)larga biron-bir tasdiklangan fikrni tanlash
taklif etiladi. Bu birgalikdagi ish kuyidagi kurinishda: bir kishi
tasdiklovchi, ikkinchi kishi esa, inkor etuvchi buladi. Bu faoliyat yakunida
ma’lum bir juftliklar aniklanadi (yoki agar kichik guruxda uch kishi bulsa,
uchta katnashchi). 10 dakika mobaynida konstruktiv baxs-munozara kunikmasi
yordamida murosa (konsensus)ga erishish kerak. 
Muxokama kilish uchun taxminiy savollar kuyidagicha bulishi
mumkin: 
- Sizga uyin shartlarini bajarish kiyin bulmadimi? 
- Uyin davomida Siz nimalarni xis etdingiz? 
- Baxe - munozara natijasidan konikdingizmi? 
- Natijaga erishishda Sizga nima yordam berdi va nima xalakit berdi? 
Mashgulot oxirida ukituvchi talaba (yoki o’quvchi)larning 
faoliyatlariga baxo beradi va mashgulotni yakunlaydi. 
Yukorida misol tarikasida keltirilgan 24 ta pedagogik
texnologiyalarni ukuv jarayonida tulaligicha yoki kisman ishlagilishi talaba
(yoki o’quvchi)larda mantikiy, akliy, ijodiy, gankidiy, mustakil fikrlashni
shakllantirish va rivojlantirishga xamda xayotda uchraydigan turli xil
vaziyatlardan okilona chika olish, muammolarni echa olishga yordam beradi. 
Ushbu kulllanmaga «Tarbiyaviy texnologiyalar» dasturi asosida
tayyorlangan «Milliy marosim va ularning tarbiyaviy axamiyati»
mavzusidagi maxsus bobning kiritilishi ta’lim muassasalarida olib borilayotgan tarbiyaviy
ishlar va tadbirlarda xam xozirgi kun talabi asosida yangi shakllar, uslublar va usullarni
kullash talab etilishi
sababidir. Tarbiyaviy ishlarga yangicha yondashuv kushimcha ma’lumotlardan,
tavsiyalardan, texnologik usullardan foydalanishni kursatish uchun ushbu
materiallarni Sizning e’tiboringizga xavola etmokdamiz. Bu tavsiyalardan
xar bir ukituvchi ukuv-tarbiya jarayonida foydalanishi mumkin. 
Yomon hituvchi x,atsitsatni beradi, 
Yaxshisi - uni topishni urgatadi. 
A. Disterveg