1-mavzu. Iqtisodiy tahlilning shakllanishi va

3.1-jadval

Iqtisodiy tahlilda qo‘llaniladigan taqqoslashning asosiy turlari

Taqqoslash turlari	Taqqoslash maqsadi
1. Ko‘rsatkichlarning haqiqatdagi darajasini reja ma’lumotlari bilan qiyoslash	Reja bajarish darajasining nazorati va baholash, uni jadallik darajasini, foydalanilmagan ichki xo‘jalik rezervlarini aniqlash
2. Ko‘rsatkichlarning haqiqatdagi darajasini tasdiqlangan me’yor va standartlar bilan qiyoslash	Resurslardan tejamli foydalanish nazorati
3. Ko‘rsatkichlarning haqiqatdagi darajasini o‘tgan yillar ma’lumotlari bilan qiyoslash	Iqtisodiy hodisalar va jarayonlarning rivojlanish tendensiyalari va sur’atlarini belgilash
4. Tahlilga qilinayotgan korxonaning ko‘rsatkichlar darajasini sohaning yetakchi korxonalar faoliyati ko‘rsatkichlari bilan qiyoslash	Korxonaning raqobatdoshligini baholash va uning faoliyati natijalarini yaxshilash rezervlarini aniqlash
5. Tahlilga tortilgan korxonaning ko‘rsatkichlar darajasini sohaning korxonalar faoliyati o‘rtacha ko‘rsatkichlari bilan qiyoslash	Bozordagi o‘sha sohaning boshqa korxonalari o‘rtasidagi korxonaning holatini aniqlash va uni raqobatdoshligi va tadbirkorlik risklarini baholash
6. Parallel va dinamik qatorlarni qiyoslash	O‘rganilayotgan hodisalar o‘rtasida aloqa shakllari mavjudligi va yo‘nalishini belgilash
7. Boshqaruv qarorlari turli variantlarini qiyoslash	Qarorning yanada optimal variantini tanlash
8. Qandaydir omil o‘zgarishidan avvalgi va keyingi faoliyat natijalarini qiyoslash	Faoliyat natijalari ta’sirchanligiga o‘rganilayotgan omillar o‘zgarishi darajasini baholash
9. Tadqiq etilayotgan davrda turli ko‘rsatkichlarning o‘sish sur’atlarini qiyoslash	Tahlil qilinayotgan korxona sharoitida iqtisodiy qonunlar namoyon bo‘lishi xarakterini o‘rganish
10. Turli davrda bir ko‘rsatkichning o‘sish sur’atini qiyoslash	Bir soat, smena, ish kuni, yil davomida resurslardan foydalanish to‘liqligiga ularning ta’sirchanligini baholash