5 Sabab va oqibat. Sabab- biror narsa va hodisani rivojlanish jarayonining oqibatidir, boshqacha aytganda bir hodisadan oldin kelib uni vujudga keltirgan hodisa yoki hodisalar guruhi sabab deb ataladi. Sababni bevosita yoki bavosita ta'siri bilan yuz beradigan hodisa oqibat deyiladi.
6. Zaruriyat va tasodif. Narsa va hodisalarning mohiyatidagi, ularning ichki, muhim bog`lanishlaridan muayyan sharoitda qa'tiy ravishda kelib chiqadigan, kelib chiqishi muqarrar voqea yoki hodisa zaruriyat deyiladi. Narsa va hodisalarning mohiyati bilan bog`liq bo`lmagan, yuz berishi ham bermasligi ham mumkin bo`lgan hodisa yoki voqea tasodif deb ataladi.
7. Imkoniyat va voqelik Voqelik bu hozir real mavjud bo`lgan, yashab turgan narsa va hodisalardir. Lekin bu hodisalar rivojlanish jarayonida birdaniga hozirgi holatda bo`lmay, balki dastlab imkoniyat holatida bo`lgan bo`lib, ular o`zlarini ma'lum kelib chiqish davriga, vaqtiga, tarixiga ega. Voqelik o`zining paydo bo`lish davridan oldin imkoniyat shaklida mavjud bo`ladi. Imkoniyat- bu voqelikni kurtak holatdagi ko`rinishidir, u yuzaga chiqmagan voqelikdir. Imkoniyat voqelikka birdan aylanmaydi. U eski voqelik ichida, avvalo, kurtak shaklida mavjud bo`lib, so`ng rivojlanib borib tobora reallasha boradi va ma'lum davrda, ma'lum shart- sharoit tufayli voqelikka aylanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |