1-ma’ruza umumiy tilshunoslikdan ma’lumot. Milliy til va adabiy til. Fonetika haqida umumiy ma’lumot reja

3) grammatik dialektizmlar shevagagina xos bo`lgan grammatik birliklardir (bular asosan affikslardir): borvotti (ad. boryapti), yurta (ad. yurtga), bozorgir (ad. bozorbop) va b.

4) frazeologik dialektizmlar adabiy tilda muqobili bo`lmagan va shevaga xos frazeologik birliklardir: Xorazm shevasida: boshi aylanmaydi (ad. e’tibor bermaydi). Bu haqda “Frazeologiya” bo`limida batafsil bayon qilinadi.

2. Ijtimoiy dialektal leksika
Bu leksikaga mansub so`zlar ma’lum ijtimoiy guruhlar tomonidan ishlatiladigan so`zlardir. Bu guruhga jargonlar va argo so`zlar kiradi.

1. 
   jargonlar (fransuzcha “buzilgan til” degani) «umumtildagi”(ustoz prof. Sh. Rahmatullayev ifodasi) so`zlardan shakily jihatdan farq qiladigan, ko`pincha og`zaki muloqotda ayrim ijtimoiy guruhlar tomonidan o`zini tilning boshqa vakillaridan ajratib ko`rsatish maqsadida qo`llanadigan birliklardir: yakan (pul), nishtyak (zo`r) va h.
   

Jargonlarning quyidagi xususiyatlari bor:

• 
  shakily jihatdan umumtildagi so`zlardan farq qiladi. Masalan, mullajiring jargon so`zi qismlari bizga tanishday ko`rinadi, lekin bu ikki qismning o`zaro bog`lanishi mantiqan to`g`ri emas.
  
• 
  kamsitish, yerga urish, yomonlash kabi qo`shimcha ma’no bo`yoqlariga ega. Masalan, dum jargon so`zida kamsitish ma’nosi borligi seziladi.