1. Kirish. Qoidalarda qabul qilingan asosiy tushinchalar va atamalar

1. Qoidalarda qabul qilingan asosiy tushinchalar va atamalar

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI «SANOATKONTEXNAZORAT» DAVLAT INSPEKSIYASI - O‘zbekiston Respublikasi Sanoatda, konchilikda va kommunal-maishiy sektorda ishlarning bexatar olib borilishini nazorat qilish davlat inspeksiyasi - respublika hududidagi barcha yuridik va jismoniy shaxslarning sanoatda ishlarni bexatar olib borish, yer osti boyliklaridan foydalanish va ularni muhofaza qilishga doir qonun hujjatlari va normativ-texnik hujjatlar talablariga rioya qilishlari ustidan davlat nazoratini amalga oshiruvchi maxsus vakolatli davlat boshqaruvi organi hisoblanadi.
LITSENZIYA – litsenziyalovchi organ tomonidan yuridik Yoki jismoniy shaxsga byerilgan, litsenziya talablari va shartlariga so‘zsiz rioya etilgani holda faoliyatning litsenziyalanaYotgan turini amalga oshirish uchun maxsus ruxsatnoma.
XAVFSIZLIK SYERTIFIKATI – ob’ektning sanoat xavfsizligiga muvofiqligi haqidagi xulosalarga ega bo‘lgan hujjat.
FOYDALI QAZILMA KONLARI – miqdori, sifati va sanoatda foydalanish uchun Yoroqli bo‘lgan tabiiy Yotish (joylashuv) shartlari bo‘yicha Yer yuzasi Yoki qa’rida minyeral moddalarning to‘planishi. Konlar tabiiy (geologik jaraYonlar natijasida paydo bo‘lgan) va texnogen (inson faoliyati natijasida paydo bo‘lgan) kabi turlarga bo‘linadi. Texnogen konlarga karyer va shaxta uyumlari, boyitish chiqindilari, metallurgiya zavodlari shlaklari va shu kabilar kiradi.
OCHIQ KONCHILIK ISHLARI - foydali qazilma konlarini qazib olishda tog’ jinslarini parchalash va massasidan ajratish, ularni texnologik transportlar bilan to‘lash (ombor) joylarigacha harakatlantirish, ochiq kon inshootlari va uyuplari to‘plamini ishchi holatda shakllantirish va saqlash bo‘yicha bajariladigan opyeratsiyalar majmuasining ma’lum ketma-ketlikda qo‘llanilishi.
KARYER - foydali qazilmalarni ochiq usul bilan qazib olish maqsadida tashkil etilgan ochiq kon inshootlari (pog’ona, transheya, kotlovan va boshqalari), tog’ jinslari uyumlari, foydali qazilmalar omborlari va ularni bog’lovchi texnologik transportlar kommunikatsiyasi majmui. Ayrim hollarda karyer tarkibiga, uni ishni ta’minlovchi yerosti kon inshootlari (konveyyer tizmalari, drenaj inshootlar va shu kabilarni joylashtirishga mo‘ljallangan qiya quduqlar ) ham kirishi mumkin.
Ko‘mir konlari uchun «karyer» atamasiga «kesim» atamasi mos keladi.