1-bo’lim. “Siz nima aytishingiz muhim emas

His-tuyg’u 
Verbal / 
noverbal 
Ta’na 
harakati 

---

■
Asarning olti bosqichi mavjud: ekspozitsiya; rag'batlantirish momenti; 
ko'tarilgan ekspozitsiya; motivatsion jarayon; yuqori / murakkablashayotgan 
jarayon; kuliminatsion; pasayish harakati va qaror / so’nggi bosqich. 
■
Hayot bu ifodalash; hayot bu muloqot demak, ifoda = muloqot. Teatr - bu 
barcha ifodalar; ifodani tushuntirish esa teatr texnikasi hisoblanadi. 
■
Biz ongimiz orqali muloqot qilamiz - ma'lumotlar, tahlillar, xulosalar, 
mantiq va boshqalar; yurak - his-tuyg'ular, e'tiqod, ruh - qadriyatlar, xarakter va 
boshqalar. Teatr texnikasi shaxsning shaxsiyatini rivojlantirishga yordam beradi. 
 
Ijtimoiy psixologiya sohasi va tarixida eng munozarali tadqiqotlardan biri 
bu Stenford qamoqxonasi tajribasidir. P.h.D Filipp Zimbardo va uning Kreyg 
Xeyni, Kertis Banks, Devid Jaff ilmiy tadqiqot jamoasi va sobiq mahkum 
maslahatchisi Karlo Preskottdan iborat tadqiqot guruhi 1971 yilda ijtimoiy 
eksperimentni loyihaladilar va o'tkazdilar. Maqsad, qamoqxona sharoitlariga 
moslashgan mahbuslar va yangi kelgan mahbuslar qanday holatlar kelib 
chiqishini tushunish hisoblanadi. 
Ushbu tadqiqot individual munosabatlar, qadriyatlar va xatti-harakatlarga 
vaziyat kuchi ta'sirini klassik namoyishi sifatida qabul qilinadi. Bundan tashqari, 
bu "teatrshunoslik" (Hillier, 2014) ning ajoyib na’munasidir, chunki u rolli o'yin, 
dramatik hujjatli film va ijtimoiy fanlarning asosiy elementlarini birlashtiradi. 
Unda kollej talabalari mahkumlar va qo'riqchilar rolini o'ynagan holda, ijtimoiy 
vaziyatning xatti-harakatlarini aniqlash uchun kuchini sinab ko'rish uchun soxta 
qamoqxonadan foydalangan. 
Ushbu tajriba OAVda reklamalari olib borildi va Amerika Qo'shma Shtatlari 
bo'ylab kollej talabalari katta qiziqish ko'rsatdilar, ular bilan suhbat o'tkazildi, 
shaxsiyat testlari topshirildi va mos jismonan sog'lom hamda qamoqxona 
sharoitga moslasha oladigan nomzodlar mutaxassislar tomonidan tanlab olindi. 
Tanlangan talabalar Stenford universitetining Psixologiya bo'limida qurilgan 
taqlid qamoqxona muhitida tasodifiy ravishda qo'riqchi yoki mahbus roliga 
tayinlangan. 
Bundan tashqari, tadqiqotchilar va maslahatchilar nafaqat sahnani 
loyihalashtirdilar, strukturani ishlab chiqdilar, o'zlari ham direktor, nazoratchi va 
maslahatchi rollarini ijro etishdi. Ushbu tadqiqotda qatnashgan talabalar, boshqa 
barcha ishtirokchilar qatori, o'rganilayotgan maqsaddan albatta xabardor edilar: 
qamoqxonadagi hayot sharoitlari ularning xatti-harakatlariga qanday ta'sir 
qiladi? Bunday “ijtimoiy eksperiment”ni hujjatlashtirish uchun audio-vizual yozib