0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot

C.H. Ивашковский. Микроэкономика. M. «Дело». 247-bet.

ta’sir etadi, taklifni o‘zgartiradi. Bozordagi yakka hokimlik tarmoqqa kirish va chiqish to'siqlari bo‘lganda yuzaga keladi. To‘siqlarni kelib chiqish sabablari har xil.

2. 
   Monopol raqobat bozori
   
   1. 
      Monopol raqobat bozorining mohiyati, xillari
      

Monopol yoki takomillashmagan raqobat bozorining mohiyati uning quyidagi xillari (yoki tiplari)da ko’rinadi:

1. 
   monopolistik raqobat;
   
2. 
   monopoliya;
   
3. 
   oligopoliya.
   

Takomillashmagan raqobat bozori shunday bozorki, bunday bozorda xaridor yoki sotuvchilar bozor bahosini o‘zgartirishda o‘z qobi- liyatlarini hisobga oladilar.

Ko‘pgina bozorlar, masalan avtomobil bozori, krupa ishlab chi- qarish bozori va boshqa bozorlarda takomillashgan raqobat bozorining bironta belgisi ko‘rinmaydi.

Takomillashgan yoki sof raqobat bozorida ko‘pgina xaridorlar va sotuvchilar bo‘lib, ularning birortasi ham uncha yirik emas, bozor bahosini o‘zgartirishga o‘z ta’sirini o‘tkaza olmaydi. Bunday baho talab va taklifning bozor qonuni bilan aniqlanadi. Shuning uchun xaridor va sotuvchilar raqobat bozorida bahoni o‘zgartirib bo'lmasligini, baho ular nazoratidan tashqarida turishini biladilar.

Takomillashgan raqobat sharoitida yangi ishlab chiqaruvchilarning bozorga kirishlari uchun hech qanday to'siq bo'lmaydi. Masalan, bug‘doyning bozor bahosi uzoq davrdagi o'rtacha xarajatlardan ortib ketsa, fermerlar boshqa don mahsulotlarini yetishtirishdan bug‘doyga o‘tib ketadilar. Bu jarayon iqtisodiy foydadan farqni yo‘qotishga qaratilgan.

Takomillashgan raqobat bozoridagi ishlab chiqaruvchilar o‘z foydalarini maksimal darajada oshirishlari uchun mahsulot hajmini shunday tanlab oladilarki, bunda pirovard xarajatlar bahoga teng boiadi (MC=P).