03 Turizm&Servis Kaf 10. Mintaqaviy turizm pdf

15-bob. BUXORO-NAVOIY TURISTIK MINTAQASI 
 
15.1. Buxoroda turizm sohasining rivojlanish holati 
O‘
zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017- yil 19- maydagi PQ-2980-sonli 
“2017
-2019  yillarda  Buxoro  viloyati  va  Buxoro  shahri  turizm  salohiyatini  jadal 
rivojlantirish  chora-tadbirlari  to‘g‘risida”gi qarori asosida sayyohlik industriyasini 
rivojlantirish borasida quyidagi loyihalar amalga oshirilishi rejalashtirilgan: 
Buxoro shahrining Eski shahar qismida xorijiy sayyohlarning bo‘sh vaqtlarini 
tunu  kun  mazmunli tashkil etish uchun 12 gektarlik “Qadimiy Buxoro” turistik 
zonasi, uning hududida zamonaviy past qavatli mehmonxonalar, savdo-ko‘ngilochar 
markazlar, 500 o‘rinli amfiteatr barpo etiladi;  
Shaharning  tarixiy  qismida  yopiq  bozor  va  hunarmandlar  mahallasi  tashkil 
qilindi, "Buxoro Palas" va “Zarafshon” mehmonxonalari qayta quriladi va 11 ta to‘rt 
yulduzli yangi mehmonxonalar bunyod etiladi. 
Shuningdek, 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning 
beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini “Xalq bilan muloqot va 
inson manfaatlari yili”da amalga oshirishga oid Davlat dasturini Buxoro viloyatida 
ijrosini ta’minlash bo‘
yicha  kompleks  chora-tadbirlar  dasturining  navbatdagi 
bandlarida,  O‘rta  muddatli  istiqbolda  viloyatda  turizm  sohasini  rivojlantirish 
konsepsiyasini,  
2017-  yil  I-  choragida  yuqoridagi  vazifalarni  bajarish  maqsadida  O‘rta 
muddatli  istiqbolda  O‘zbekiston  Respublikasida,  Shuningdek,  viloyatda  turizm 
sohasini  jadal  rivojlantirish  bo‘yicha  2017-2019  yillarda  yillarga  mo‘ljallangan 
tadbirlar  dasturi  loyihasi  Turizmni  rivojlantirish  davlat  qo‘mitasi  hamda  tegishli 
vazirlik  va  idoralar  bilan  hamkorlikda  ishlab  chiqilgan  qaror  loyihasi  joriy  yilning 
31- mart kuni Vazirlar Mahkamasiga taqdim etilgan.  
Tahlillar  natijasida  ko‘rishimiz  mumkinki,  Buxoro  viloyati  YaIM  tarkibida 
xizmatlar sohasining ulushi keyingi yillarda ham  o‘sib boradi sababi, yuqoridagilar 
bilan  bir  qatorda  Harakatlar  strategiyasida  iqtisodiyot  tarmoqlari  uchun  samarali 
131 
 
raqobatbardosh  muhitni  shakllantirish  hamda  mahsulot  va  xizmatlar  bozorida 
monopoliyani  bosqichma-bosqich  kamaytirish  bo‘yicha  vazifalar  belgilangan. 
Mazkur  yo‘nalish  avvalambor  2017-  yilda  ushbu  sohani  tartibga  soluvchi 
O‘
zbekiston  Respublikasi  Qonunini  qabul  qilish  nazarda  tutiladi.  Mazkur  qonunda 
quyidagilar aks ettirilishi rejalashtirilgan: 
x
 korxonalarning  birlashishi  va  qo‘shib  olinishida  monopoliyaga  qarshi 
organning dastlabki roziligini olish talablarini birxillashtirish; 
x
 raqobatni  cheklovchi  keliShvlar,  bitimlar  va  kelishilgan  harakatlarga  qarshi 
kurash mexanizmlarini takomillashtirish; 
x
 ustun mavqega ega bo‘lgan korxonalarning aksiya va ulushlarini sotib olishda 
tadbirkorlik subyektlarining hujjatlarini ko‘rib chiqish tartibini soddalashtirish; 
x
 manfaatlar  to‘qnashuvini  bartaraf  etish  maqsadida  korxona  tomonidan 
ta’sischining ustav fondidan ulush sotib olishini va korxona vakillarining ta’sischi 
kuzatuvchilar kengashida a’zoligini taqiqlash.
 
Turizm tarmog‘i jahon savdosining eng yirik tarmog‘iga aylanib bormoqda va 
hozirgi    kunda    yer  yuzidagi  jami  tovar  va  xizmatlar  eksportida  daromad  keltirish 
bo‘yicha  uchta  yirik  tarmoqlar  neft  qazib  olish  va  avtomobil  sanoatidan  keyingi 
uchinchi o‘rinda turadi. Turizm sohasi jahonda bo‘ladigan jami eksportning 10 foizini 
beradi,  xizmatlar  savdosining  esa  35  foizi  turizmga  to‘g‘ri  keladi.  Buyuk  Ipak 
Yo‘lida joylashgan, asrlar davomida o‘z g‘aznasining katta qismini sayohatchilar va 
xorijiy  savdogarlar  hisobidan  to‘ldirib  kelgan  qadimiy  yodgorlik  va  obidalar  bilan 
mashhur,  tarixiy  va  madaniy  o‘tmishga  ega  Buxoro  viloyati  turizm  tarmog‘ini 
rivojlantirish uchun real imkoniyatlariga ega. 
Harakatlar  strategiyasida  mamlakatimizda,  xususan  Buxoro  viloyatida  turizm 
industriyasini jadal rivojlantirish, iqtisodiyotda uning roli va ulushini oshirish, turistik 
xizmatlarni  diversifikatsiya  qilish  va  sifatini  yaxshilash,  turizm  infratuzilmasini 
kengaytirishga olib keladigan  o‘rta muddatli istiqbolda  O‘zbekiston Respublikasida 
turizm sohasini rivojlantirish konsepsiyasiga asosan, Shuningdek 2017- 2021 yillarda 
Konsepsiyani  amalga  oshirishga  doir  aniq  chora-tadbirlar  Dasturini  ishlab  chiqish 
rejashtirilgan.  Mazkur  vazifani  amalga  oshirilishi  turizm  sohasining  tezkor 

---

@TDIU_ARM
132 
 
rivojlanishi,  uning  iqtisodiyotdagi  ulushining  ortishi,  turistik  xizmatlar  sifatining 
oshishiga  olib  keladi.  Shu  bilan birga «Turizm to‘g‘risida»gi Qonunning yangi 
tahririni  ishlab  chiqish  natijasida  Buxoro  viloyatida  turistik  sohani  rivojlantirish 
bo‘yicha  hududiy  siyosatining  asosiy  yo‘nalishlari  aniqlab  berilishi  lozim.  O‘z 
navbatida  bu  islohotlar  mazkur  sohada  kichik  biznes  va  xususiy  tadbirkorlikning 
keng rivojlanishiga zamin yaratadi.  
Turizm sohasida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni yuritish bo‘yicha qulay 
sharoitlarni yaratish, jahon tan olgan brendlarni, xorijiy investorlarni faol jalb etish 
borasida  ham  Buxoro  viloyatida  Harakatlar  strategiyasiga  asosan  2017-  yilning 
birinchi  choragida  bir  qancha  ishlar  amalga  oshirilgan,  jumladan  O‘zbekiston 
Respublikasi  Prezidentining  2016-  yil  2-  dekabrdagi  PF-4861-sonli “O‘zbekiston 
Respublikasining  turizm  sohasini jadal rivojlantirishni ta’minlash chora-tadbirlari 
to‘g‘risida”gi Farmonida mamlakat iqtisodiyotining strategik tarmog‘i  sifatida 
turizmni  jadal  rivojlantirish  uchun  qulay  iqtisodiy  va  tashkiliy-huquqiy  shart-
sharoitlar yaratish, hududlarning ulkan turizm salohiyatidan yanada to‘liq va samarali 
foydalanish maqsadida viloyat markaziy bank bosh boshqarmasi hamda viloyat tijorat 
banklari  bilan  hamkorlikda  viloyatda  faoliyat  yurituvchi  mehmonxonalarda  xorijiy 
valyuta terminallari o‘rnatilishi tashkillashtirildi.  
“Varaxsha”, “Zarafshon”, “Buxoro” mehmonxonalarini kapital rekonstruksiya 
qilish  hamda  zamonaviy  mehmonxonaga  aylantirish  yuzasidan  mahalliy  va  xorijiy 
inaestorlar uchun investitsiya takliflarini tayyorlash bo‘yicha 2017- yil 13- yanvarda 
2/200-sonli  viloyat  ishchi  guruhi  tasdiqlanib,  mehmonxonalar  bo‘yicha  investitsion 
takliflar hamda tegishli ma’lumotlar Turizmni rivojlantirish davlat qo‘
mitasiga 
taqdim etilgan. 
Turizm  sohasida  biznesni  yuritish  bo‘yicha  qulay  sharoitlarni  yaratish,  jahon 
tan  olgan  brendlarni,  xorijiy  investorlarni  faol  jalb  etish  maqsadida  O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning 2017- yil 10-11 mart kunlari Buxoro 
viloyatiga tashrifi davomida berilgan topshiriqlar va kengaytirilgan tarzda o‘tkazilgan 
majlis  bayonining ijrosini ta’minlash yuzasidan ishlab chiqilgan nazorat-rejasiga 
muvofiq, zamon talablaridan kelib chiqib, viloyatda erkin turizm zonasini barpo etish 
133 
 
konsepsiyasini  ishlab  chiqish  va  Vazirlar  Mahkamasiga  kiritish  bo‘yicha  2017-  yil 
24-  martdagi  1/1569-2-sonli  viloyat  ishchi  guruhi  tasdqilanib,  hozirgi  kunda  erkin 
turizm zonasini barpo etish konsepsiyasi loyihasi viloyat hokimligiga taqdim etilgan. 
Xususiy  Mehmonxonalardan    ko‘pchiligi  eski  shaharda  joylashgan  bo‘lib, 
xonalar  soni  10-20  tadan  oshmaydi.  Asosan  ular  B&B    xizmatlarini  taklif  qiladi.  
Undan  tashqari  Buxoro  shahrida  biznes-otellar  xam  mavjud,  ular  shaharning 
markazida joylashgan va keng turdagi xizmatlarni taklif qiladi. 
2012-  yil  boshiga  O‘zbekistonda  jami  786  turistik  korxonalar  faoliyat 
ko‘rsatgan bo‘lsa , 2018- yilga kelib ularning soni 1000dan oshdi, shulardan 487 tasi 
turoperatorlik  tashkilotlar.  299  tasi  Mehmonxona  va  boshqa  joylashtirish 
tashkilotlari.  Turizm  infratuzilmasini  rivojlantirish  maqsadida  hukumat  barcha 
mintaqalar  uchun  "2011  –  2012  yillarga  turizmni  rivojlanitirish  va  turistik 
mahsulotlarning  eksport  salohiyatini  oshirish  bo‘yicha  chora  tadbirlar  rejasi"ni 
tasdiqlagan. Ushbu dasturning umumiy qiymati 385.5 mlrd so‘mni tashkil qiladi. 
Turistlar  oqimi    2017-  yilda    4  million  kishini  tashkil  qildi.    Bu  2016-  yilga 
nisbatdan 5,7 %ga oshgan . Tashrif  buyurganlarning 69 %ni chet el fuqarolari tashkil 
qildi.