Homiladorlik haqida to’liq ma’lumot: davrlari, muddatlar, fizio va patologiyasi, asoratlari

PERINATAL TASHXISLASH

Perinatal tashxislash yoki perinatal diagnostika — rivojlanish patologiyalarining tug’ruqqa qadar tashxislanishi — bir necha bosqichda amalga oshiriladi. 10 va 13-hafta oralig’idagi davrda UTT va biokimyoviy markerlar yordamida Daun sindromi va Edvards sindromi xavfini aniqlash uchun perinatal skrining o’tkaziladi. 16 va 18-hafta oralig’i Daun sindormi, Edvrads sindromi va asab nayi defektlarining uchlangan deb atalmish biokimyoviy skriningini o’tkazish uchun optimal muddat hisoblanadi. Uchlangan skrining 14-dan 20-haftagacha o’tkazilishi mumkin.
Homila harakatlanishining dastlabki hissiyotlari odatda qayta tug’aytotgan ayollarda 18 haftada va birinchi marta tug’ayotgan ayollarda 20-haftada uchraydi. Biroq, bu bir necha haftaga o’zgarishi ham mumkin. Ozg’in ayollar to’lacharoq ayollarga qaraganda homila harakatlanishini oldinroq seza boshlaydilar.
20-24-haftalarda homila a’zolarining holatini aniqlash uchun takroran ultratovush tekshiruvi o’tkaziladi.
24-haftada ko’rsatmalarga ko’ra platsentar yetishmovchilik rivojlanishi xavfini istisno qilish uchun yo’ldosh qon aylanishining dopplerometrik tadqiqi, 26-haftada gestatsion diabet xavfini istisno qilish uchun esa glyukozotolerantlik testi o’tkaziladi.
Ko’p homilali homiladorlikda 28-haftada va bir homilali homiladorlikda 30-haftada tug’ruq oldi ta’tili tayinlanadi va almashinuv kartasi beriladi, shu kundan boshlab uni o’zi bilan birga olib yurish kerak.
30-34-haftalarda homila va yo’ldoshning holatini aniqlash uchun uchinchi ultratovush tekshiruvi o’tkaziladi.
37 haftadan so’ng homiladorlik ko’tarib bo’lingan hisoblanadi. Normada tug’ruq 40-haftaga borib sodir bo’ladi, lekin aslida aniq hisoblangan muddatda 5%dan kamroq ayollarning ko’zi yoriydi va tug’ruq vaqtining har ikki tomonga 2 haftaga siljishi normal hisoblanadi. 42 haftadan ko’p davom etgan homiladorlik kechikkan hisoblanadi.

PATOLOGIK HOMILADORLIK

Perinatal davrning kechish tabiati bo’lajak farzandning bolalik va yetuklik davridagi rivojlanishining xususiyatlari va salomatligi holatini ahamiyatli darajada aniqlab beradi. Ontogenezning perinatal davri kechishiga embrion va homilaning 28-haftalikga yetguniga qadar rivojlanishini belgilaydigan xususiyatlari sezilari ta’sir ko’rsatadi, shuningdek yangi hayot boshlanishiga turtki bergan ota-onaning jinsiy hujayralari (gametalar) holati ham. Zamonaviy ilm-fanga homila rivojlanishining anomaliyalari va kasalliklar asosan quyidagilarga bog’liqligi ma’lum:

• 
  Xromosoma va genetik buzilishlar (mutatsiyalar);
  
• 
  Noqulay ekologik omillar ta’siri;
  
• 
  Faqat atrof muhitning salbiy omillari ta’sirida namoyon bo’ladigan genetik buzilishlar.
  

Perinatal patologiya xavfiga ta’sir etuvchi patologik omillar turlicha effektga ega bo’lishi mumkin, shu sababli quyidagilar ajratiladi:

• 
  Gametopatiya;
  
• 
  Embriopatiya;
  
• 
  Fetopatiya.