Хўжалик (тадбиркорлик) ҲУҚУҚИ

Бозор муносабатларида тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ жараёнлар қуйидаги қонунлар билан тартибга солинади

Фуқаролик кодекси
Божхона кодекси
“Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида”
Солиқ кодекси
Ер кодекси
“Қишлоқ хўжалиги кооперативи (ширкат хўжалиги) тўғрисида”
“Фермер хўжалиги тўғрисида”
“Деҳқон хўжалиги тўғрисида”

Тадбиркорлик ҳуқуқи тушунчаси, предмети ва тамойиллари

Тадбиркорлик ҳуқуқи – тадбиркорлик субъектлари ўртасидаги тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ муносабатларни тартибга солувчи ва бозор шароитида давлатнинг иқтисодиётга раҳбарлик қилиш чора-тадбирларини белгиловчи ҳуқуқий қоидалар йиғиндисидан иборатдир.

Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи – тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқий мақоми, уларнинг ташкил этилиши, фаолият юритиши, қайта ташкил этилиши ва тугатилиши тартибини белгиловчи ҳуқуқ нормалари йиғиндисидир.

Тадбиркорлик ҳуқуқининг предметини

тадбиркорлик субъектларининг ташкилий-ҳуқуқий, ишлаб чиқариш, ишларни бажариш ва хизмат кўрсатиш, субъектнинг ички тузилмалари ўртасидаги, давлатнинг тадбиркорлик субъектлари фаолиятига умумий раҳбарлиги билан боғлиқ муносабатлар ташкил этади.

Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқининг асосий тамойиллари
Иқтисодий фаоллик эркинлиги тамойили
Тадбиркорлик (бизнес) субъектларининг иқтисодий манфаатларини ҳимоя қилиш тамойили
Тадбиркорлик (бизнес) муносабатларига иқтисодий услубларни қўллаш асосида давлатнинг таъсир этиш тамойили
Нарxларни эркинлаштириш ва бозор инфратузилмасини шакллантириш тамойили
Товар ишлаб чиқарувчи ва xизмат кўрсатувчи субъектларнинг ўзаро рақобати тамойили

Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи ҳақида концепциялар

Монистик назария
Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи фуқаролик ҳуқуқи соҳасининг таркибий қисми ҳисобланади. (Ҳ.Рахмонқулов). Италия, Нидерландия
Дуалистик назария
Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқи “фуқаролик хўжалик ҳуқуқи ва маъмурий хўжалик ҳуқуқи“ дан иборат бўлиб, ҳуқуқ тизимида “иккинчи даражали тузилма“ сифатида қаралмоғи керак. (С.С.Алексеев)
Комплекс ҳуқуқ назарияси
Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқига ҳуқуқларнинг (комплекси) йиғинди соҳаси деб қарайди. Бу фикр айрим олимлар томонидан қувватланади. (Ю.К.Толстой, О.Оқюлов)
Замонавий ҳуқуқ назарияси
Тадбиркорлик (бизнес) ҳуқуқини ҳуқуқларнинг (комплекс) йиғиндиси сифатида тан олмасдан, балки тадбиркорлик (бизнес) муносабатларини тартибга солиб турувчи ҳуқуқий хужжатларнинг бир бутун йиғиндисини ташкил этади деб ҳисоблайдилар. (В.В.Лаптев, Б.Ибратов) Франция, Германия, Испания.