Hisobotni bosmaga chiqarish Antiplagiat

6
3

---

39 
tumshuqchalariga uchib borib, urg‘ochi gulning tugunchasiga tushadi va uni 
urug‘lantiradi. Makkajo‘xorini sun’iy changlantirib hosildorlikni oshirish mumkin. 
7-rasm. Bodroq makkajo‘xorining sut pishish davri 

---

40 
Makkajo‘xori donining pishishi uch davrga bo‘linadi donning shakllanishi 
donning to‘lishi va pishishi. Donning shakllanishi gul changlangandan keyin 
boshlanadi. Donning qobiqlari shakllanadi, bunda 10-15 kun vaqt talab qiladi. Bu 
davrda 1000 ta don vazni 8-12 g bo‘ladi. Donning to‘lishishi – bu dondan kraxmal
to‘planishiga bog‘liq bo‘lib don namligi 37 – 40% bo‘ladi. Donning pishishi donga 
plastik moddalar to‘planish to‘xtaganda boshlanadi. Amalda donning pishishi uch 
davrga bo‘linadi. 
1)
Sut pishish davri. Bunda o‘simlik yashil rangli bo‘ladi,faqat nayning 
bargalari sarg‘ayadi. Don sutga o‘xshash suyuqlik bilan to‘gan namligi 50-51% 
bo‘ladi. Don hosili bu davrda yig‘ilmaydi (7-rasm). 
2)
Dumbla pishish davrida o‘simlik sarg‘ayadi, faqat poyaning yuqori qismi 
yashil rangda bo‘ladi, doni yumsoq bo‘lib sarg‘ayadi, namligi 20-30 % bo‘ladi . 
Don to‘la pishganda to‘kiladigan navlar dumbda pishishda yig‘iladi. 
3)
To‘la pishish davri – o‘simlik butunlay sarg‘ayib, bir muncha kichrayadi, 
don qotmagan , namligi 14-19 % bo‘ladi. Ayni shu muddatda hosil tezda 
yig‘ishtirilib olinishi lozim.Don unuvchanlik qobiliyatiga 2 ga bo‘linadi to‘la 
pishgan deb hisoblanadi. 
Makkajo‘xori issiqsevar o‘simlik bo‘lib hisoblanadi. Uning urug‘lari 8-10
0
C 
haroratdagina o‘sa oladi, ya’ni shu haroratda o‘sa boshlaydi. Lekin bunday 
haroratda urug‘lari juda sust unib, siyrak ko‘karadi. Shuning uchun makkajo‘xori 
urug‘larini tuproqlarning harorati eng kamida 10
0
C ga yetganda ekish mumkin. 
Dehqonchilikning sug‘oriladigan sharoitda makkajo‘xori tuproqning namiga 
juda ta’sirchandir. Umuman makkajo‘xoriga to‘gri agrotexnika qo‘llanilganda va 
o‘g‘itlardan samarali foydalanganda u shunchalik yuqori hosil beradiki,buni 
boshqa bironta ekinda uchratish qiyin. 
Bodroq makkajo‘xori donining nisbatan maydaligi, yaltiroqligi va ba’zan 
uchining o‘tkirligi bilan ajralib turadi. Donning ichi shoxsimon endosperm bilan 
to‘lgan. O‘simliklar ko‘p to‘planadi, bo‘yi nisbatan past bo‘lsa ham bitta 
o‘simlikda so‘ta va barglar soni ko‘p bo‘ladi.