Himoyaga tavsiya etiladi

Investitsion  tahlilning  umumiy  tamoyillari  korxona  kapitali  bahosi  va 

faoliyati  ko’rsatkichlarini  nazarda  tutilgan  loyihaning  kutilayotgan  foydalilik  va 

rentabellik ko’rsatkichlari bilan taqqoslash va bu loyiha investitsiya obekti sifatida 

qaralishi  mumkimi  yoki  yo’qligi  yuzasidan  maqbul  qaror  qabul  qilishni  ko’zda 

tutadi. 

Investitsiyalarning iqtisodiy samaradorligini baholashda investitsion loyihaning 

kiritilgan  investitsiyalarning  xarid  qiymatini  saqlab  qolish  va  ularning  yetarlicha 

o’sish  sur’atlarini  ta’minlay  olish  potensial  imkoniyatlariga  urg’u  beriladi.  Tahlil 

investitsion  loyiha  samaradorligining  integral  ko’rsatkichlarini  aniqlash  asosiga 

quriladi. 

Samaradorlikni niqlashda loyiha hisob kitob davrining alohida qadami bo’lgan 

xarajatlar  va  natijalar  ustida  operatsiyalar  bajariladi.  Iqtisodiyotning  asosiy 

tamoyillariga  ko’ra  turli  vaqtlardagi  xarajatlar  erishilgan  natijalar  kabi  vatga 

bo’g’liq  ravishda    farqlanadi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  bugungi  bir  so’m  bir 

yildan keyin qo’lga kiritilgan yoki xarj qilinganidan ko’ra qiymatliroqdir. Bu fakt 

faqat inflyatsiya bilangina bog’liq bo’lib qolmasdan, balki xo’jalik oborotiga jalb 

qilingan pul mablag’lari stabil iqtisodiyot sharoitida ma’lum miqdordagi daromad 

keltirishini ham o’zida aks ettiradi. Bu xaqiqat isbot etilishini taqozo qilmaydi, va 

har  qanday  investitsiya  loyihalarini  iqtisodiy  tahlil  qilishining  asosidir.  Shu 

sababli, ma’lum vaqtdagi real pul mablag’lari oqimlari yig’indaisini hisoblash ular 

solishtirsa bo’ladigan  shaklga ya’ni bir xil vaqt lahzasiga keltirilishi kerak. hisob 

davrining boshi  yoki oxiri keltirilish lahzalari bo’lishi mumkin . 

Investitsiyalarning maqsadga muvofiqligini baholashda to’rtta asosiy uslubdan 

foydalaniladi: 

1 – uslub: qoplanish muddati boyicha 

2 – uslub: sof keltirilgan qiymat boyicha 

3 – uslub: rentabellikning ichki meyori boyicha 

4 – uslub: foydalilik indeksi  

Investitsion loyihalarni baholash quyidagicha amalga oshiriladi: 

-  Pul oqimlarini diskontlash orqali baholash ( 2- va 3 – uslublar) 

---

-  Pulning  vaqtga  nisbatan  qadrsizlanishini  hisobga  olmay  baholash  (  1-  va  4  – 

uslublar) 

Quyidagi  hollarda  korxonada  investitsiyalarning  maqsadga  muvofiqligini 

baholashga ehtiyoj tug’uladi: 

- eskirgan uskunalarni yangisiga almashtirishga to’g’ri kelganda;  

-  binolarni  ijaraga  olish,  sotib  olish  yoki  qurish  hisobiga  ishlab  chiqarish 

quvvatini oshirish rejalashtirilganda  

- boshqa korxonalar bilan birlashish imkoniyatidan foydalanishda; 

- yangi maxsulotlarni ishlab chiqarishni rejalashtirishda;  

- reklama tadbirlarini amalga oshirishni rejalashtirish va boshqa hollarda;