«himoyaga ruxsat etildi»

5-rasm O’zbekiston Respublikasi davlat budjeti daromadlari tarkibi¹⁸

¹⁸ O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 25 dekabr №1887-sonli, 2013-yil 25 dekabrdagi №2099 sonli 2014- yil 25- dekabrdagi №2270 qarorlari asosida tayyorlandi
Bundan ko’rinadiki Davlat budjetining asosiy qismi egri soliqlar orqali shakllangan va u 2012-yilda Davlat budjetining 54,3 foizini tashkil etgan bo’lsa, 2013-yilda 51,9 foizni, 2014-yilda esa 51,8 foizni tashkil etmoqda(5-rasm). Bu rasmdan egri soliqlar ulushini kamayib borishini kuzatishimiz mumkin, bunga sabab boshqa soliqlar asosan mol-mulk va resurslar to’lovlari solig’ini ulushini ortib borishi hisobiga hamda hozirgi vaqtda ko’pgina kichik biznes subektlariga berilayotgan soliq imtiyozlari natijasi sifatida qarashimiz mumkin. Prezidentimiz kichik biznes subektlarini qo’llab quvvatlash maqsadida QQSni stavkasini kichik biznes subektlari uchun pasaytirilishi va ularning ishlab chiqarish saloxiyatini oshirish, mahsulotlarini raqobatbardoshligini taminlash va mahsulotga bo’lgan talabni oshirishni ko’zlagandir. Bu haqda prezidentimiz quidagi fikrlarni aytib o’tgan “Korxonalar zimmasidagi soliq yukining yengillashtirilishi, qo’shilgan qiymatdan olinadigan soliq stavkasining kamaytirilishi oqibat natijada ishlab chiqarishni jonlantirishga olib kelishi lozimki, bu narsa iqtisodiyotni barqarorlashtirish muammosini hal etishda g’oyat katta ahamiyatga ega”.¹⁹ QQS stavkasi 1992-yilda 30 foizni tashkil etgan bo’lsa, 1997-yilda 18 foizni va 1998- yildan hozirgi kungacha 20 foizni tashkil etmoqda.
Egri soliqlarni tarkibi ko’rib chiqadigan bo’lsak ular tarkibida asosiy o’rinni qo’shilgan qiymat solig’i egallaydi, undan kegngi o’rinda aksiz va boj to’lovlari egallaydi hamda eng kam ulishni Transport vositalariga benzin, dizel yoqilg’isi va gaz iste’moli uchun soliq egallaydi. Buni quidagi jadvalda ham ko’rish mumkin. (2-jadval)
Egri soliqlar tarkibida QQS va aksiz soliqlari 2012-2014-yillar oralig’ida egri soliqlarning 85-87 foizni tashkil etmoqda. Bu ko’rsatgich ancha yillardan beri o’zining yuqori salmog’ini saqlab kelmoqda.
QQS egri soliqlar tarkibida 2012-yilda 57,2 foizni, 2013- yilda 56,4 foizni va 2014 yilda 58,4 foizni tashkil etib o’zining soliqlardagi ulushini saqlab qolgan. 2015- yilda ham 56,1 foizni tashkil etishi rejalashtirilgan.





¹⁹ Karimov. I. A. O’zbekiston buyuk kelajak sari. T.: O’zbekiston, 1998. 360-bet