«Himoyaga ruxsat etildi» Pedagogika fakulteti dekani, dotsent K. Boymirzayev 2018 y

O'chirg'ich (rezinka). Chizmalarni chizishda xato va ortiqcha chiziqlarni o‘chirishda yumshoq o‘chirg‘ichlardan foydalaniladi. O’chirg‘ich diogonali bo'yicha ikkiga qirqib ishlatilsa, ba’zi joylardagi ortiqcha chiziqlarni osongina o'chirsa bo'ladi.


Gotovalnya (chizmachilik asboblari to'plami). Aylanalarni chizadigan, chizmalarni o'lchaydigan, chizmalarni tushlaydigan va boshqa ishlarni bajarish





uchun qo'llaniladigan asboblar to'plamiga gotovalnya
deyiladi (1.1.2-chizma).
Chizmachilik sirkuli. Sirkullar chizadigan (1.2.3-
chizma, a) va o'lchaydigan (1.2.3-chizma, b) bo'ladi.
Chizish sirkuli aylana va uning yoylarini chizishda
ishlatiladi. Sirkulning asosiy qismlari - uzun oyog'i va
katta oyog'i hamda qisqichi hisoblanadi. Aylana yoki
aylananing yoylari chizishga kirishishdan oldin


sirkulning grafit sterjenini va ignasining uchlari baravar qilib olish kerak (1.1.3- chizma).





1.1.3-chizma


O'lchagich yoki rejalash sirkuli. Chizmada o'lchash chizg'ichiga va chizg'ichdan chizmaga o'lchash hamda ko'chirish uchun rejalash sirkulidan foydalaniladi. Sirkulga qalamli moslama o'rniga ignali moslama o'rnatilsa, rejalash




sirkuli hosil bo'ladi (1.1.3-chizma, c). Rejalash sirkulidan foydalanishda uning ignalik uchlarini barobar qilib olish zarur.
Chizma qog'ozi. Chizma qog'ozi yuqori sifatli В markali va oddiy О markali qog‘ozlar ishlab chiqariladi. Ikkala turdagi qog'ozning o'ng silliq va teskari g’adir - budir tomonlari bo’ladi. Chizmalar qog'ozning o‘ng tomoniga chiziladi. Qog‘ozning orqa tomoniga akvarel bo‘yoqlarda rasm bajariladi.
В markali qog‘oz uzoq vaqt saqlanidagan muhim chizmalarni chizish uchun mo’ljallangan va u О markaliga nisbatan qattiqroq va qalinroq bo’ladi.