Ххiii-мавзу

24.3. Давлатнинг ижтимоий сиѐсати. Ўзбекистонда ижтимоий
сиѐсатнинг асосий йўналишлари 
Давлатнинг ижтимоий сиѐсати табақалашган солиқ солиш йўли билан 
муайян марказлашган даромадларни шакллантириш ва уларни аҳоли турли 
гуруҳлари ўртасида бюджет орқали қайта тақсимлашдан иборат. Давлат 
даромадларни қайта тақсимлашда ижтимоий тўловлар билан бирга бозор 
нархларини ўзгартириш (масалан, фермерларга нархларни кафолатлаш) ва иш 
ҳақининг энг кам даражасини белгилаш усулларидан фойдаланади. 
Ижтимоий тўловлар – кам таъминланганларга пул ѐки натурал 
ѐрдам кўрсатишга қаратилган тадбирлар тизими бўлиб, бу уларнинг 
иқтисодий фаолиятда қатнашиши билан боғлиқ бўлмайди. Ижтимоий 
тўловларнинг мақсади жамиятдаги муносабатларни инсонпарварлаштириш 
ҳамда ички талабни ушлаб туриш ҳисобланади. 
Аҳоли реал даромадлари даражасига инфляция сезиларли таъсир 
кўрсатиши сабабли даромадларни давлат томонидан тартибга солишнинг 
муҳим вазифаси истеъмол товарлари нархларининг ўсишини ҳисобга 
олиш ва даромадларни индексациялаш, яъни номинал даромадларни 
нархлар ўсишига боғлиқликда ошириб бориш ҳисобланади. 
Шахсий даромадни ҳимоя қилишда ижтимоий сиѐсатнинг муҳим йўналиши 
аҳоли камбағал қатламини қўллаб-қувватлаш ҳисобланади. 
Амалий ҳаѐтда қашшоқликнинг ўзи ҳаѐт кечириш минимуми ѐрдамида 
аниқланади. Бу ижтимоий ва физиологик (жисмоний) минимумда 
ифодаланади. 
Ижтимоий 
минимум 
жисмоний 
эҳтиѐжларни 
қондиришнинг минимал меъѐри билан бирга ижтимоий талабларнинг 
минимал харажатларини ҳам ўз ичига олади. Физиологик минимум эса 
фақат асосий жисмоний эҳтиѐжларни қондиришни кўзда тутади. 
Бозор иқтисодиѐти ривожланган мамлакатларда аҳолининг ижтимоий 
ѐрдамга муҳтож қисмини аниқлашда турли хил мезонлар асос қилиб олинади. 
Улар жумласига даромад даражаси, шахсий мол-мулки миқдори, оилавий 
аҳволи ва шу кабилар киритилади. 

---

512