Хфх лек Хосилбеков

5.5. Bino va tuproqlarga ishlov berish 
Zararli organizmlar yashovchi muhitga (issiqlik, oziq-ovqat va ekish materiallariga, 
tuproqqa, omborxonaga, don saqlaydigan joylarga, elevator va boshq.) gaz va bug’simon 
pestitsidlarni yuborish fumigatsiya demakdir. Fumigatsiya bo’yicha ishlar o’ta xavfliligi sababli 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

ularni  yuqori  malakali  ishchilar  maxsus  o’qishdan  so’ng  bajarishlariga  ruxsat  etiladi.  Bunda 
ishni 
boshlashdan  oldin  o’simliklarni  himoya  qilish  mutaxassisi  boshchilig’i  maxsus  ruxsatnoma 
varaqasi 
(naryad-ruxsat)ni rasmiylashtirishi shart. 
Xonalar etarli darajada germetiklangan holda gazlashtiriladi. Ular turar joylardan 200 m va 
ishlab chiqarish binolaridan 100 m uzoqlikda bo’lishi kerak. Xonalarni fumigatsiya qilishda 
havoning harorati 10-35° (issiq kunlari ertalab) va havoning tezligi 7 m/s dan yuqori bo’lmagan 
hollarda o’tkaziladi. Fumigatsiyani o’tkazishdan oldin xonalardan oziq-ovqatlar, suv, kimyoviy 
moddalar va boshqa narsalar olib chiqiladi. Xonalarga kimyoviy ishlov berish (ballonlardan gaz 
chiqarish,  fumigantlarni  changlatish,  suyuq  preparatlarni  to’kish,  fumigantlar  bilan 
shimdirilgan 
lattalarni  osib  tashlash  va  boshq.)  uch  kishidan  kam  bo’lmagan  maxsus  ruxsatnomaga  ega 
bo’lgan 
va ShHV vositalari bilan ta’minlangan guro’h tomonidan amalga oshirilishi shart. 
Ish tugashi bilan, ishlov berilgan bino kirish eshigi qulflanib elimli lenta bilan zichlanadi va 
eshik tepasida zaharlilik to’g’risida ogohlantiruvchi yozuv yoki belgi osib qo’yilishi shat. 
Fumigatsiya muddati (24-96 soat) o’tgandan keyin, bino havosi tabiiy va mexanik yo’l bilan 
almashtirilishi,  kerak  bo’lsa,  fumigantlar  kuchini  yo’qotishda  kimyoviy  moddalardan 
foydalanish 
mumkin. Bu ishlarning hammasi gazniqoblar yordamida olib borilishi shart. Yirik ob’ektlarni 
gazlardan tozalash sekin-asta olib boriladi, bu yuqori miqdordagi zaharli gazlarni atmosferaga 
ko’p 
miqdorda chiqishidan saqlaydi. Xona va ob’ektlar gazlardan tozalanganligini va ish boshlash 
mumkinligini faqat ma’muriyat buyrug’i bilan tuzilgan komissiya aniqlab beradi. Xo’jalik 
ma’muriyati butun fumigatsiya davrida ob’ektlarni doimiy nazorat qilinishini tashkil qilishlari 
lozim. 
Tuproq zararkunandalarini butunlay yo’qotishda fumigantlar faqat mexanizatsiya yo’li bilan 
18-20 sm chuqurlikda solinadi. Geksahlorbutadiyen, karbation, formalin bilan ishlayotganda 
ishchilar  shamol  yo’nalishiga  perpendikulyar  holatda  bo’lishlari  va  gazga  qarshi 
respiratorlardan 
foydalanishlari kerak. Tuproqni fumigatsiya qilishda 6 oydan uzoq vaqt ichida parchalanadigan 
pestitsidlarni ishlatish mumkin emas.