Hayvonot dunyosining zamonaviy sistemasi

Taksonomiya 
kategoriyalari 
Izoh va tahminiy kalitli savollar 
Maqsadga erishilganlik 
ko„rsatkichlari 
Bilish 
Har qanday materialni eslab qolish 
darajasini belgilaydi. 
Talaba terminlar, dalillar, tushunchalar, 
xodisa va jarayonlarni biladi va ularni 
esga tushuradi
Tushunish 
O‗quv materialini o‗zlashtirish 
darajasini belgilaydi.
Dalil va qoidalarni tushunadi, o‗quv 
materialini o‗z so‗zlari bilan gapirib 
beradi. Chizma, grafik va sxemalarni 
tushuntirib beradi.
Qo„llash 
Qoida, nazariya va metodlardan 
tanish va yangi sharoitlarda
foydalana oladi.
Talaba o‗z bilimlaridan nafaqat standart 
vaziyatlarda, balki yangi sharoitlarda ham 
to‗g‗ri foydalanadi 
Analiz 
O‗quv materiali strukturasining 
elementlarini ajrata oladi va ular 
o‗rtasidagi mantiqiy aloqadorlikni 
biladi. 
Butunni elementlarga ajratadi va ular 
o‗rtasidagi aloqadorlikni biladi, fikrlash 
mantiqidagi kamchiliklarni topa oladi, 
dalillar va natijalar o‗rtasidagi farqni 
ajrata 
oladi, 
ma‘lumotlarning 
muhimligini aniqlaydi 
Sintez 
Elementlarni birlashtirib yangilik 
yaratish darajasini belgilaydi. 
Talaba ijodiy ishlaydi, ma‘lum bir
eksperimentni o‗tkazish rejasini taklif 
qiladi, bir nechta sohadan olingan 
bilimlaridan foydalanadi. Ma‘lumotlarni 
ijodiy tarzda qayta ishlab yangilik 
yaratadi 
Baholash 
O‗qituvchi tomonidan berilgan 
(yoki o‗zi ishlab chiqqan) mezonlar 
asosida o‗quv materialini qay 
tarzda o‗zlashtirganiga baho beradi. 
Talaba ma‘lum bir ma‘lumot (narsa, 
xodisa, 
jarayon)larni 
baholash 
mezonlarni ajrata oladi va ulardan 
foydalanadi, xulosalarni mavjud xolatga 
mos kelishini aniqlay oladi.
Fan sohalarida olib borilayotgan innovatsion pedagogik texnologiyalar samarasi ushbu fanni 
rivojlanishiga katta turtki bo‗lmoqda. Biologiya va genetika fani sohasida tajriba olib borishda bugungi 
kunda kompyuterlashgan genetikaga oid asbob va uskunalardan unumli foydalanilmoqda. Kompyuter 
texnologiyalari hamda multimediya uskunalari yordamida moleklyar genetika ochib bergan 
tiriklikning moddiy tuzilmalaridan DNK (dezoksi ribonuklein kislota) moleklasi zanjirining 
strukturasini takomillashgan ko‗rinishi, nukleotidlarning ketma-ket chiziqli joylashuvi, bundan 
tashqari DNK molekulasi hamda xujayra xromosomasi strukturasini uch o‗lchamli modelini yaratilishi 
fan doirasida yangi innovatsion tajriba natijasi sifatida qaralishi mumkin. Genetik xarita tuzish, 
duragaylash natijasida olinajak yangi avlodni belgi va xususiyatlarini oldindan prognoz qilish, irsiy 
belgilarni avlodlarga uzatilish tezligini bexato hisoblab topishda, yagona somatik (tana) xujayradan bir 
butun organizmni tiklash va transgen o‗simliklar olishda zamonaviy kompyuter texnologiyalardan 
foydalanish kabi masalalarda ilg‗or xorijiy innovatsiyalar va tajribalarga alohida e‘tibor qaratish kerak. 
Yuqoridagilardan kelib chiqib, ―Biologiya va genetika‖ fanini tushuntirishning eng qisqa va 
qulay usullaridan biri Blum taksonomiyasi deb qarash mumkin. Har bir pedagog, o‗quvchi va 
talabalarga fanni yanada to‘laqonli tushuntirishida, olgan bilim va ko‘nikmalarini mustahkamlashida 
eng ilgor usullardan biri hisoblangan Blum taksonomiyasidan foydalanish yuqori samaradorlik garovi 
deb hisoblayman. 

---

444