Hayvonot dunyosining zamonaviy sistemasi

CARPHOBORUS PERRISI 
(CHAPUIS – 1869)
Д.Султонов 
Фарғона давлат университети
Ушбу пўстлоқхўр қўнғизнинг яшаш жойидаги ўзига ҳослиги шундан иборатки, у дарахт 
танасининг илдиз бўғзидан шохланган жойигача бўлган (асосан йўғон тана қисмида) 
қисмларида ҳаѐт кечиради. Асосан намлик юқори бўлган жойларда ўсган дарахтларда учратиш 
мумкин. Пўстлоқнинг асосан юмшоқ луб қавати билан озиқланиб, ксилемага деярли ўтмайди. 
Тухумларини қўйгандан сўнг личинкалар чиқиб, луб орасида бетартиб озиқланганлигидан 
личинкалик йўлларини фарқлаб бўлмайди, яъни бошқа пўстлоқхўрларга ўхшаб тартибли 
личинкалик йўлларини ҳосил қилмасдан ҳар томондаги пўстлоқни кемириб, бироз юқорига 

---

134 
ҳаракат қилади. Пўстлоқ оқ рангли личинкалари аниқ кўринади, лекин қўнғир рангли пўстлоқ 
қипиқлари орасида ҳарактсиз ғумбаги кўзга яхши ташланмайди. Вояга етган қўнғизлар 
пўстлоқдан ташқарига чиқмайди ва пўстлоқ билан озиқланишни давом эттиради. Шунинг учун 
дарахт пўстлоғининг ташқи юзасидаги киириш тешикчалари сони жуда кам бўлади, асосан 
тананинг пастки қисмида кўриш мумкин. Касалланган дарахтнинг пўстлоғи ажратиб кўрилган 
эса тананинг юқори қисмларигача пўстлоқхўрларнинг етиб борганлиги қайд этилди. Дарахт 
танаси бўйлаб миқдор зичлигини аниқлашда энг кўп учрайдиган озуқа ўсимлиги ҳурмо 
дарахтлари бўлганлиги сабабли, йўғонлик айланаси 30 см бўлган ҳурмо дарахлари танлаб 
олинди. Танасининг илдиз бўғзидан бошлаб 1 метр баландлиги 4 та қисмга, 25 см дан 
белгиланиб, пўстлоқхўрлар саналганда қуйидаги натижалар олинди (2016, Ўзбекистон тумани). 
 
1-жадвал 
Пўстлоқ остидаги пўстлоқхўрлар (C. perrisi) сонининг баландлик бўйича ўзгариши 
 
Т/р 
1 (0-0,25 м) 
2 (0,25-0,5 м) 
3 (0,5-0,75 м) 
4 (0,75-1 м)