Hayvonlarning o’simliklarga o’xshashligi va ulardan farqi

Darsning tashkiliy qismi:

1. O`quvchilar bilan salomlashish. 2. Navbatchilikni o`tkazish va davomatni aniqlash.

3.Siyosiy daqiqa o`tkazish. 4.O`tilgan mavzuni so`rash baholash.

Yangi darsni rejasi.
Yangi darsning bayoni.
O‘zbekistonning tuproq qoplami, o‘simlik va hayvonot dunyosi juda xilma-xil bo‘lib, ular tabiatning boshqa elementlariga, xususan, relyefi va iqlimiga bog‘liq holda joylashgan. Respublikamiz hududida 3700 o‘simlik turi mavjud bo‘lib, bularning 9 foizi faqat O‘zbekistonda uchraydigan endemik o‘simliklardir. O‘zbekistonda sutemizuvchilarning 97 turi, sudralib yuruvchilarning 57 turi, qushlarning 410 turi, baliqlarning 40 dan ortiq turi bor.Respublikamiz tabiat elementlari, xususan, tuproq-o‘simlik qoplami tekislikdan tog‘ga tomon o‘zgarib, balandlik mintaqalarini hosil O‘zbekiston hududidagi balandlik mintaqalarining vujudga kelishi va uning sabablari, u bilan bog‘liq bo‘lgan qonuniyatlar akademik K. Z. Zokirov tomonidan ishlab chiqildi. K. Z. Zokirov tavsiya etgan to‘rtta: cho‘l, adir, tog‘ va yaylov mintaqalarining har biri o‘ziga xos iqlim, tuproq qoplami, o‘simlik va hayvonot dunyosiga ega. Adir mintaqasi. Okean sathidan 400-500 m dan 1000-1200 m gacha bo‘lgan balandliklarda joylashgan. Adir iqlimi cho'ldagidek: jazirama issiq va uncha quruq emas. Yillik yog'in miqdori 300-450 mm bo'lib, o'simlik qoplami qalinroq. Asosiy tuprog'i — oddiy va to'q tusli bo'z tuproq.   Oddiy bo'z tuproq tog' etaklarida, 500-600 m dan 1000 m gacha bo'lgan balandliklarda tarqalgan, tarkibida chirindi 1,5-2,5 foizni tashkil etadi. Okean sathidan 1000-1600 m balandliklarda to'q tusli bo'z tuproqlar tarqalgan bo'lib, tarkibidagi chirindi miqdori 3-4 foizga boradi, ko'pincha bahorikor ekinlar ekiladi. Adir mintaqasida cho'lga nisbatan o'simliklar ko'proq bo'lib, bahorda qizil, sariq rangdagi Malar va chuchmomalar bilan qoplanadi. Shuningdek, qo'ng'irbosh, rang, sasir, yantoq, kavrak va gulxayrilar o'sadi. Adirlarda zirk, na 'matak, do'lапа kabi buta va chinor, terak, qayrag'och kabi daraxtlar o'sadi. Adir mintaqasida cho'lga xos sudralib yuruvchilardan kaltakesak (agama, gekkon)lar, ilon (kapchabosh ilon, zaharli ko'k ilon)lar, hatto falanga, chayon kabi hasharotlar ham uchraydi.Adirda tulki, bo'ri, toshbaqa, yumronqoziq, jayra, bo'rsiq va tipratikanlar uchraydi. Qushlardan pushtirang chug'urchuq (asalarilar kushandasi) ko'k qarg'a, kaklik, zog'cha, kalxat, qirg'iy va burgut kabi qushlar yashaydi.Adir vohalarida musicha, chumchuq, xushovoz bulbul, mayna, qaldirg'och va sassiqpopishak yashaydi. Adirlarda sudralib yuruvchilardan echkemar, qum bo‘gma iloni, kapcha ilon (Turkiston kobrasi), chipor ilon, o‘qilon, charxilon, kaltakesaklar, Adir toshbaqasi yashaydi. Kaltakesaklaf ichida eng kattasi echkemar bo‘lib, uzunligi 1,5 m ga yetib, u mayda kaltakesak, ilon kabi sudralib yuruvchilar bilan oziqlanadi.Cholda hasharotlardan qoraqurt, chayon, falanga (biy), chigirtka kabilar mavjud. Bular ichida' qoraqurt o‘ta zaharli o‘rgimchaksimonlar turiga kiradi.Adir mintaqasining to‘qayzorlarida chiyabo‘ri, tulki, bo‘rilar, to‘qay mushugi, to‘ng‘iz yashaydi. Qushlardan qirg‘ovul, qarqara, birqozon, g‘oz, o‘rdak va boshqa qushlar yashaydi.
“Tasdiqlayman” O`quv ishlari bo`yicha direktor o`rinbosari : ____________
Sana: _______________ Sinf : ________________________