Hayvonlar morfologiyasi

Limfa tizimining rivojlanishi
Limfa tizimi yuqori darajada tuzilgan baliqlardan boshlanadi. Limfa tomirlari gemolimfa tomirlarining takomillashuvi natijasida hosil bo‘lgan. Bunday tomirlar to‘garak og‘izlilar terisi ostida bo‘shliq va tomirlar shaklida uchraydi. Limfa tomirlari qon tomirlariga qaraganda anchagina keyin paydo bo‘lgan.
Suyakli baliqlarning limfa tomirlari yaxshi rivojlangan bo‘lib, terisi ostida va ichki organlarida bo‘shliq shaklida uchraydi. Umurtqa pog‘onasi ostida ikkita stvol hosil bo‘lib, u ko‘krak yo‘li hisoblanadi. Quruqlikda yashovchi hayvonlarda limfa tugunlari to‘r hosil qilib, vena tomirlari Bilan birlashadi. Dumli amfibiya va reptiliyalarning yoshlik davrida ular xudi baliqlarnikiga o‘xshash bo‘ladi, katta yoshida esa teri osti limfa bo‘shlig‘ini hosil qiladi. Amfibiya va repsitiliyalarda qisqaruvchi ikkita yuraksimon organ bo‘lib, ularning biri oldinda, ikkinchisi orqa tomonda joylashadi. Bular har ikkala tomondan qisqarib, limfa suyuqligini venaga haydaydi. Qushlarda va sut emizuvchi hayvonlarda limfa tomiri birmuncha rivojlangan, ularda ingichka yupqa limfa nayi va klapanlar paydo bo‘ladi. Limfa tugunlari dastlab suvda suzuvchi qushlarda paydo bo‘lgan. Limfa tugunlari va tomirlari sut emizuvchilarda to‘la rivojlangan. Limfa yurakchalari sut emizuvchilarning embrionlik davrida yo‘qolib ketadi.

.

Nazorat uchun savollar:

1.	Yurakdan chiquvchi qon tomirlar qanday ataladi?
2.	Yurakka keluvchi qon tomirlar qanday ataladi?
3.	Yurakning klapan apparatlariga nimalar kiradi?
4.	Yurak devorining qavatlarini ayting.
5. 6. 7. 8.	Sut emizuvchilarda yurak nechta bo‘limdan tashkil topgan? Limfa bo‘shliqlari qayerda uchraydi? Organizmning qaysi asosiy limfa yo‘llarini bilasis? Qaysi organlar qon hosil qiluvchi organlarga kiradi?