Hayrat ul-abror

www.ziyouz.com
кутубхонаси
12
Lekin u erta tongdek tabassum qilib, yaxshi duolar bilan odamlarga pand-nasihat qilar edi. «Alloh uning 
qadrini ko‘tardi» - bu qanday ulug‘ axloq ifodasi.

---

Алишер Навоий. Ҳайратул-аброр (насрий баёни) 
a
www.ziyouz.com
кутубхонаси
13
«Uning yuzi munavvar» - bu naqadar o‘zlikning olijanobligi! «Uning iqbol baxti bizg yo‘l 
boshlovchi!» «Unga va uning uy a’zolariga salavot ayting!»
IX UChINChI NA’T
 
 
Ul payg‘ambarlik Kuyoshining soyasi yo‘qligining darajasi, to‘g‘rirog‘i, Quyosh bo‘lmoq uning 
soyasi ekanini va besh barmog‘ida qalam ushlamagan holda yetti iqlimni qo‘lga olgani, hatto 
barcha dinlarning daftarlari varaqlariga ma’n etish qalamini chekkani haqida
Ey sharaf ko‘kida yuzi quyosh sham’i bo‘lgan, u sham’ga ko‘k osmon soya singaridir! Agar senda 
soya solish odati bo‘lmaganda, oyog‘ing ostiga tushib yotarmidi! Sham’ing darajasining buyukligidan 
bu soyadan sen or qilding.
Chehrangdan Quyoshga ham nur taralib, uning atrofida soyasi yaqin kelolmay, ajralib yuradi. Alloh 
senga bundan yuz xissa ortiq nur bergan bo‘lib, agar sen soyadan nafratlansang ham ajablanarli yeri 
yo‘q.
Soya sening shaxsingga yor bo‘lmasa ham, ammo butun borliq sening qadring soyasidadir. Sham’ing 
oldida qadimiyat nuri - qorong‘ilikdan iborat bo‘lib, nimaiki unga hamsoya bo‘lsa, o‘sha nurdir.
Barcha o‘tgan payg‘ambarlar senga soya sifat bo‘lib, bu dega-nim - ular Sening Quyoshingdan 
chiqqan ziyolardir. Olijanob Quyosh o‘z husnini turlicha namoyon etganda uning dag‘al jussasi o‘sha 
soyaga sababchi bo‘ladi.
Sening zoting eng oliy nasabning javharidan bo‘lgani sababli Yer soyasi bilan birlashmadi. Sening 
qo‘ling umrida qalam tutmagan, buning uchun u qanday qilib qog‘ozni qora qilishi mumkin! Sen 
qalamning uchini o‘zing ochmagan bo‘lsang ham, lekin barmoqlaring Oyning qalamini yorgan-ku!
Ushbu qalaming qog‘ozga bir nuqta qo‘ymagan bo‘lsa ham, boshqa dinlarni bekor etish masalalari 
bo‘yicha ko‘p narsalami bitdi. Kimki sen xatingda ko‘rsatgan yo‘ldan chiqqan bo‘lsa, qalam kabi ular 
o‘zlari o‘z yuzlarining qoraligini fosh etdilar. Kimki sen ko‘rsatgan yo‘ldan bir qadam chiqqan bo‘lsa, 
qalam o‘rnida jazo tig‘i boshini kesdi-ku.
Agar qalam yo‘qolib ketsa, bundan tashvishlanishga xojat yo‘q. Chunki jahon senga bo‘ysunib 
bo‘lgan. Sening xatingga Ajamdan boshlab Arabgacha bosh egdi. Shunday bo‘lgach, Sen qo‘lingga 
qalam tutmasang, bunga ajablanishning o‘rni yo‘q. Qalam yig‘lab turib qo‘lingni o‘pmagan ekan, bu 
alamli voqea uni bir umr azador qildi. Kim yuzini qora qilib, g‘amda ekan, bu - uning yuzi yorilganini 
emas, yoqasi chok ekanini bildiradi. Qalamni qo‘lga olmaganing sababi shundaki, bu qalam ko‘p 
taqdirlarni qora qilgan edi.
Qog‘ozlarni qora qilishga berilib ketdik. Lekin baxti qoralarning ximoyachisi o‘zingdirsen.
Sening qalaming xat yozishga hech yaqinlashmadi. Qalaming bo‘lmasa ham, sening nomalaring 
Allohga qaratilgan. Sen Allohning qadimiy va abadiy marhamati, baxti qaro bo‘lgan odamlarning 
umidisen.
Kimning umid-istagi baxtsizlikka yuz o‘girgan bo‘lsa, Sen ularning baxtsiz joniga ora kiruvchisan.

---

Алишер Навоий. Ҳайратул-аброр (насрий баёни)