IShV-1 asbobini ishga tushiring. Unga tokni yetarli ekanligini tekshiring. Buning uchun "Ish
tekshirish" Holatiga keltiring. Bunda oldingi paneldagi bildirgich chiroq o‘chib-yonishi kerak,
asbobni mili (strelkasi) esa "Batareya" (7-10 dB) sektoriga qarama-qarshi turishi kerak. Bordiyu bu
holat sodir bo‘lmasa, unda tarmoqni blokini yoki batareyalar tekshirish lozim. Asbobda o‘lchov
Shovqin manbai kamerasida maxsus mo‘ljallangan o‘yiqsa (inchada) mikrofonni o‘rnating.
Standart oktanlar qatori chastotasi bo‘yicha tovush bosimi sathini o‘lchash uchun asbobni
tayyorlang. Buning uchun asbobni oldingi panelidagi o‘chirib yoqgich (pereklyuchatel)ni quyidagi
Holatlarga o‘rnating: "Delitel- 1" va "Delitel- 2"ni maksimal qiymatlariga ya‘ni 90 va 40 dB ; "Rod
izmereniya"- Filtrlar holatiga ; "Rod rabotm"ni - sekin (medlenno) Holatiga; "Zvuk- vibratsiya" -
Тovush (zvuk) holatiga; "Chastota"- 63 Gs Holatiga o‘rnating. Shovqin manbaini ishga tushirib, 63
Gs chastotadagi tovush bosimini kattaligini o‘lchang. Buning uchun "Delitel - 1" o‘chirib-yoqgichi
Holati o‘zgartiriladi, kerak bo‘lganda esa "Delitel- 2" ni ham holati o‘zgartiriladi, asbobni milini
shkalaning o‘ng qismidagi 0 belgiga o‘rnatiladi. Qachonki mil, biror-bir shkalani bo‘linmasiga
to‘xtasa, milni va o‘chirib-yoqgich "Delitel- 1" Hamda "Delitel-2"ni ko‘rsatmalari qo‘shiladi.
Masalan, agar asbobni mili 6 soniga kelib to‘xtasa, o‘chirib-yoqgich "Delitel- 1" 90 holatiga bo‘lsa,
"Delitel-2"- 10 Holatiga turgan bo‘lsa, bunda tovush bosimini satHi quyidagiga teng bo‘ladi:
6+90+10=106 dB.
O‘lchovlar asosida spektrogramma =
(r
( G) ni quring. Har qaysi chastotaga ruxsat etilgan shovqin
grafigini chizing va shovqinni ruxsat etilgan sathidan yuqori zonasini aniqlang.
Shovqin manbai va mikrofon holatini o‘zgartirmay tovush kamerasini shiftiga va devorlariga
tovush yutuvchi qalqon o‘rnating.
Shovqin manbaini ishga tushuring va yuqorida keltirilgan uslub bo‘yicha Har qaysi oktan
kengligi chastotasida shovqinni sathini o‘lchang.
Chizilgan birinchi tajriba shovqin spektrogrammasiga yangi spektrni chizing, ularni bir-biri
bilan va shovqin satHini ruxsat etilgan grafigi bilan solishtiring.
Shovqinni yutuvchi yuzani o‘rnatganligi hisobidan kamerada shovqinni pasayish
samaradorligi to‘g`risida xulosa qiling.
Operator xonasi (kabinasi)da mahsus mo‘ljallangan o‘yiqchada (inchada) o‘lchov asbobining
mikrofonini o‘rnating.
"Rod izmereniya" o‘chirib-yoqg`ich (pereklyuchatel)ni A holatga o‘rnatib dB A da shovqinni
o‘lchashni olib boring. Boshqa o‘chirib-yoqg`ichlarni Holati va qolgan tovushlar satHini o‘lchash
uslubi xuddi oldingi tajribalarnikidek bo‘ladi. Holat o‘zgartirgich "Chastota" ishga qatnashmaydi va
uning Holati ishga daHilsiz.
Shovqin manbaini ishga tushiring. Kabinadagi (xonadagi) shovqinni kattaligini o‘lchang.
Ulchov asbobi va qo‘ng`iroq (sirena)ni ishga tushirmay, tovush kamerasi va operator xonasi
(kabinasi) orasiga ketma-ket (navbatma-navbat), quyida sanab o‘tiladigan tovush ajratgich
(izoliyatsiyalovchi) to‘siqlarni o‘rnating va Har qaysi bilan kabinadagi shovqin satHini o‘lchang,
shuningdek asbobni ko‘rsatgichini va sub‘ektni eshitishi bo‘yicha baHolang. Shovqin satHi
eshitilishini baHolash uchun o‘quvchilardan bir kishi operatorni yopiq xonasi (kabinasi) da bo‘lishi
lozim. Тo‘siqsiz va to‘siqlar bilan yoki Har xil to‘siqlarda asbobni ko‘rsatgichlarini farqi orqali
shovqin satHini pasayish samaradorligini aniqlang.
Тo‘siqlarni o‘rnatishda shunga e‘tibor berish kerakki tovush kanallari zich maHkamlansin,
ya‘ni to‘siqlar va devorlar orasida bo‘shliq (yoriq) qolmasin.
Operator kabinasi (xonasida) shovqin satHini pasayishiga to‘siqlar tayyorlangan materiallarni
ta‘sirini tadqiqot eting. Buning uchun esa bir xil qalinlikdagi (4mm) faneradan, shishadan, kartondan
to‘siqlarni ketma-ket o‘rnating va kabina (xona)dagi shovqinni pasayishini o‘lchang.
Shovqin satHini pasayishiga to‘siqlar qalinligi ta‘sirini tadqiqot eting. Buning uchun esa Har
xil qalinlikda tayyorlangan (4;8; 12 mm ) fanera to‘siqlarni ketma-ket (navbatma-navbat) o‘rnating
va kabinadagi shovqinni pasayishini o‘lchang.
Тovush yutuvchi materiallar, to‘siqlar yuzasining samaradorligini baHolang. Buning uchun
qalinligi 4 mm bo‘lgan fanerali to‘siqni yuzasiga tovush yutuvchi materiallar qatlami qoplanganida
(porolon yoki kigiz) tovush satHini pasayishini o‘lchang va qoplamasiz to‘siqlardagi tovush satHini
ko‘rsatgichlari bilan solishtiring. Тadqiqot qilingan omillardan tovush satHi ko‘rsatkichlarini, tovush
ajratgichlar (izolyatsiya)ga bog`ligi to‘g`risida xulosa qiling. Quyidagi kriteriyalar bo‘yicha
qo‘llanilgan Har xil to‘siqlardan shovqin satHi eshitilishini pasayishiga baHo bering: shovqinni
pasayishi sezilmaydi, ozgina seziladi, yaxshi seziladi.
