Hayot faoliyati xavfsizligi (O`quv qo`llanma) toshkent 2019

7.5-rasm. Changlanish darajasini aniqlash qurilmasining sxemasi.
1-aspirator; 2-chang kamerasi; 3-allonj; 4-filtr; 5-birlashtiruvchi rezina quvur; 6-shtutser; 7-rostlash klapani; 8-rotametr.


Aerozol filtrlar – AFA-V-10, AFA-V-18. Ushbu filtrlar materiali elektrostatik xususiyatga ega bo`lib, 99,5 foizgacha changni ushlab qolish qobiliyatiga egadir. Filtr markasidagi V harfi filtrni tortib ko`rish uslubi asosida ishlashini, 10 va 18 sonlari esa filtrning sm2da ifodalangan yuzasini bildiradi. Filtrdan foydalanish qulay bo`lishi uchun u maxsus qog`oz qobiqqa joylashtiriladi.
Barometr-aneroid. Atmosfera bosimi filtr orqali o`tadigan havo hajmiga ta’sir etganligi sababli atmosfera bosimini aniqlash uchun barometr-aneroiddan foydalaniladi.
Simobli termometr ish joyi havosi haroratini aniqlash uchun ishlatiladi.
Analitik tarozi filtrning toza holdagi va tadqiqotdan keyingi chang bilan birgalikdagi massasini aniqlash uchun foydalaniladi. Massani aniqlashda filtr qobig`i bilan birgalikda tortiladi. Agar filtr yuqori namlikdagi ishlab chiqarish sharoitida namlangan bo`lsa u xona haroratida 10-15 minut qurutilishi lozim.
Ishni bajarish tartibi.
Qurilma yordamida ish joyi havosi tarkibidagi chang miqdorini aniqlash quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
1. Aspiratorning havo qabul qilish kamerasiga(1) dastlabki massasi (m1)aniq bo`lgan AFA-V-18 markali filtr o`rnatiladi.
2. Aspiratorning rezina quvuri (2) qabul qilish kamerasi (1) orqali havo so`ruvchi shtutserga (3) ulanadi.
3. Aspiratordagi ventilyator (6) qo`shiladi va ma’lum miqdordagi havo aniq vaqt davomida aspirator orqali so`riladi.
4. Aspiratordan filtr yechib olinib chang bilan birgalikdagi massasi( m²) aniqlanadi.
5. Xonaning harorati, bosimi va nisbiy namligi termometr, barometr va psixrometrlar yordamida aniqlaniladi
Xonaning zararli changlar bilan ifloslanganlik darajasi quyidagi formula yordamida aniqlaniladi: