Hayot faoliyati xavfsizligi (O`quv qo`llanma) toshkent 2019

7.2-rasm. Psixrometr. a -Avgust psixrometri; b -Assman (aspiratsion)psixrometri.

MV-1 gigrometrining ishlash prinsipi materiallarning gigroskop xususiyatiga asoslangan. Bunday materiallar (masalan, inson sochi) namlik ta’sirida uzayadi va quruq havoda esa qisqaradi.

Gigrograflar (M-21,M-21S) esa havoning nisbiy namligini ma’lum vaqt oralig`ida o`zgarishini qayd etib borish uchun ishlatiladi. Termograflardan bir vaqtning o`zida havoning haroratini va nisbiy namligini aniqlashda foydalanish mumkin.
Havoning bosimini aniqlash. Havoning bosimi MD-49A, BAMM barometrlari va M-22N, M-22S barograflari yordamida aniqlanadi. Barometrlar simob yordamida (simobli barometrlar) yoki mexanik tarzda (barometr-aneroid) ishlashi mumkin.
Havoning harakatlanishi tezligini aniqlash. Havoning harakatlanishi tezligini aniqlash uchun anemometrlar va katatermometrlardan foydalaniladi.
7.3-rasm. Anemometrlar
a -qanotli; 1-qanot o`qi; qanot; 3-hisoblagich;





7.4-rasm. Aktinometr. a- asbobning old tomoni; b- asbobning qopqoq ochiq holatdagi orqa tomoni.
Anemometrlar qanotli va kosachali bo`lishi mumkin. Bunday anemometrlar
Katatermometrlarning ishlash usuli isitilgan spirtning shamol ta’sirida sovushiga aoslangan. Havoning harakatlanish tezligini aniqlash uchun katatermometr haroratini 60….70°C ga tushish vaqti aniqlanilib, maxsus jadval asosida shamolning tezligi aniqlanadi (jadval katatermometr pasportida ilova qilingan bo`ladi).
Ayrim issiqlik ajralib chiqishi bilan kechadigan ish joylarida issiqlik nurlanishi ham sodir bo`lishi mumkin. Issiqlik energiyasi nurlanishi aktinometr yordamida o`lchanadi. Bu asbob yordamida 250Vt/m² dan ortiq issiqlik oqimi zichligini o`lchash mumkin.
7.2-jadval.
Issiqlik nurlanishi energiyasining inson
organizmiga ta’siri